Hợp chất lân hữu cơ có thể thông qua đường tiêu hóa, hô háp hoặc da để vào cơ thể và gây ngộ độc ở chó. Nếu nuốt phải thực phẩm dính thuốc trừ sâu chứa photpho, uống nhầm nước bị ô nhiễm; khi điều chế hoặc phân phối lân hữu cơ, bột hoặc dung dịch làm ô nhiễm những nơi phụ cận hoặc bị gió thổi về nơi chó ở, thức ăn, bị chó liếm phải, hoặc hít phải, đều sẽ dẫn đến ngộ độc.
Chẩn đoán khi chó bị ngộ độc lân hữu cơ
Do độc tính, lượng xâm nhập của lân hữu cơ qua các tuyến đường có trạng thái cơ thể kahcs nhau, biểu hiện lâm sàng và sự phát triển của ngộ độc cũng đa dạng. Nhưng phần lớn trong một vài giờ sau khi chó con hít, ăn hoặc da dính lân hữu cơ sẽ đột nhiên phát bệnh. Thời kỳ đầu tinh thần sẽ lo âu, co thắt cơ, phần cơ thịt từ mí mắt đến cơ mặt đều rất nhanh mở rộng đến phần cổ, thân chậm chí các cơ bắp toàn thân, bị run rẩy, co giật, tứ chi co quắp. Ngộ độc lân hữu cơ được biểu hiện dưới 3 dạng:
Nếu ở mức độ nhẹ
. Tăng tiết dịch tiêu hóa, nước bọt, mồ hôi.
. Đau bụng, nôn mửa, ỉa chảy.
. Mạch chậm, huyết áp hạ, có rối loạn dẫn truyền trong tim.
. Đồng tử co, màng tiếp hợp đỏ, chảy nước mắt, giảm thị lực, có lúc nhìn đôi.
. Co thanh quản đột ngột, tăng tiết đờm dãi rất mạnh.
Khi bị ngộ độc nặng
. Yếu cơ, rung cơ, sau cùng liệt cơ dẫn đến liệt hô hấp.
. Rối loạn nhịp tim, rung thất, ngừng tim.
. Ảnh hưởng đến thần kinh trung ương
. Hôn mê, ức chế hô hấp.
. Co giật.
. Ức chế trung tâm vận mạch gây suy tuần hoàn dẫn đến tử vong.
Điều trị khi chó bị ngộ độc
– Atropin tiêm tĩnh mạch từ 1-5 mg trong vòng 5-10 phút. Tiêm liên tục cho đến khi nào có dấu hiệu ngấm Atropin: da khô nóng đỏ, mạch nhanh 120 lần/1 phút, thần kinh hơi vật vã giãy giụa. Nếu tiêm 5-10 mg trong 10 phút vài lần mà không thấy dấu hiệu ngấm thì phải tăng liều Atropin hoặc rút ngắn thời gian dùng thuốc xuống còn 5 phút. Phải duy trì tình trạng thấm Atropin suốt trong quá trình thông khí, sau khi ngừng thông khí nhân tạo, có khi đến ngày thứ 10. Muốn duy trì tình trạng này phải thăm dò lượng Atropin cần thiết. Khi có PAM lượng Atropin giảm đi rất nhiều có khi chỉ còn vài chục mg hoặc vài trăm mg.
– Khi đã có dấu hiệu ngấm Atropin thì giảm liều PAM. Ngừng PAM sau 2-4 ngày điều trị.
– PAM: bản chất là một oxim (2-pyridin aldoxim methylcloride) còn có nhiều loại khác trên thị trường như praliđoxim, contrathion, obiđoxim… Dùng tiêm tĩnh mạch 200-500 mg trong vòng 10 phút. Không tiêm trong vòng 5 phút vì cơ thể không chịu nổi, dễ gây truỵ mạch. Thể nặng phải tiêm nhiều lần, sau liều đầu 1 giờ mới tiêm nhắc lại liều thứ hai và sau đó có thể tiêm 30 phút một lần. Thể nhẹ và trung bình 2 giờ 1 lần. Với bệnh nhân nặng phải thông khí trước, tiêm Atropin trước rồi mới tiêm PAM.
Chẩn đoán khi chó bị ngộ độc lân hữu cơ
Do độc tính, lượng xâm nhập của lân hữu cơ qua các tuyến đường có trạng thái cơ thể kahcs nhau, biểu hiện lâm sàng và sự phát triển của ngộ độc cũng đa dạng. Nhưng phần lớn trong một vài giờ sau khi chó con hít, ăn hoặc da dính lân hữu cơ sẽ đột nhiên phát bệnh. Thời kỳ đầu tinh thần sẽ lo âu, co thắt cơ, phần cơ thịt từ mí mắt đến cơ mặt đều rất nhanh mở rộng đến phần cổ, thân chậm chí các cơ bắp toàn thân, bị run rẩy, co giật, tứ chi co quắp. Ngộ độc lân hữu cơ được biểu hiện dưới 3 dạng:
Nếu ở mức độ nhẹ
. Tăng tiết dịch tiêu hóa, nước bọt, mồ hôi.
. Đau bụng, nôn mửa, ỉa chảy.
. Mạch chậm, huyết áp hạ, có rối loạn dẫn truyền trong tim.
. Đồng tử co, màng tiếp hợp đỏ, chảy nước mắt, giảm thị lực, có lúc nhìn đôi.
. Co thanh quản đột ngột, tăng tiết đờm dãi rất mạnh.
Khi bị ngộ độc nặng
. Yếu cơ, rung cơ, sau cùng liệt cơ dẫn đến liệt hô hấp.
. Rối loạn nhịp tim, rung thất, ngừng tim.
. Ảnh hưởng đến thần kinh trung ương
. Hôn mê, ức chế hô hấp.
. Co giật.
. Ức chế trung tâm vận mạch gây suy tuần hoàn dẫn đến tử vong.
Điều trị khi chó bị ngộ độc
– Atropin tiêm tĩnh mạch từ 1-5 mg trong vòng 5-10 phút. Tiêm liên tục cho đến khi nào có dấu hiệu ngấm Atropin: da khô nóng đỏ, mạch nhanh 120 lần/1 phút, thần kinh hơi vật vã giãy giụa. Nếu tiêm 5-10 mg trong 10 phút vài lần mà không thấy dấu hiệu ngấm thì phải tăng liều Atropin hoặc rút ngắn thời gian dùng thuốc xuống còn 5 phút. Phải duy trì tình trạng thấm Atropin suốt trong quá trình thông khí, sau khi ngừng thông khí nhân tạo, có khi đến ngày thứ 10. Muốn duy trì tình trạng này phải thăm dò lượng Atropin cần thiết. Khi có PAM lượng Atropin giảm đi rất nhiều có khi chỉ còn vài chục mg hoặc vài trăm mg.
– Khi đã có dấu hiệu ngấm Atropin thì giảm liều PAM. Ngừng PAM sau 2-4 ngày điều trị.
– PAM: bản chất là một oxim (2-pyridin aldoxim methylcloride) còn có nhiều loại khác trên thị trường như praliđoxim, contrathion, obiđoxim… Dùng tiêm tĩnh mạch 200-500 mg trong vòng 10 phút. Không tiêm trong vòng 5 phút vì cơ thể không chịu nổi, dễ gây truỵ mạch. Thể nặng phải tiêm nhiều lần, sau liều đầu 1 giờ mới tiêm nhắc lại liều thứ hai và sau đó có thể tiêm 30 phút một lần. Thể nhẹ và trung bình 2 giờ 1 lần. Với bệnh nhân nặng phải thông khí trước, tiêm Atropin trước rồi mới tiêm PAM.
Nguồn Bacsithuy
