Có 3 phương pháp phối giống chó hiện nay bao gồm: Line – breeding, In – breeding và Out – crossing. Bài viết này YeuPet.vnsẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin cần thiết về 3 phương pháp phối giống này.
Phối giống chó Out – crossing
Là việc phối giống chó khác huyết thống cho ra những chú chó lai mới. Nó được xem là cách để tìm ra được những tính trạng tốt trong quá trình nhân giống. Người ta thường dùng phương pháp này để sửa chữa một số khuyết điểm về hình thể của chó. Đây là phương pháp lai tạo phổ biến nhất của đại đa số người nuôi chó.
Vì giao phối giữa những con không cùng huyết thống nên có thể đem lại nhiều đặc tính mới. Hoặc có thể tái hiện lại những đặc tính đã mất do gen lặn mang lại. Chó bố và chó mẹ có vai trò ngang nhau trong việc quyết định các đặc điểm của chó con. Chó con được thừa hưởng 1 gen từ chó bố và 1 gen từ chó mẹ. Gen trội sẽ quyết định các tính trạng của chó con. Nó giúp con vật có khả năng miễn dịch cao hơn, có sức sống mạnh mẽ hơn.
Các chú chó được lai tạo ra từ phương pháp này vẫn đảm bảo tính thuần chủng. Tuy nhiên mức độ khác biệt về gen rất lớn. Tính đồng nhất của gen sẽ không cao. Điều này làm cho người lai tạo chó khó phán đoán về các đặc điểm của chó con.
Với phương pháp này, các đặc điểm không mong muốn có thể xuất hiện cùng lúc. Đôi lúc, khi lai tạo với mong muốn khắc phục một số nhược điểm nhưng thực tế nhược điểm cũng có thể được khắc phục. Nhưng nhiều lúc chẳng những không được khắc phục mà còn làm xuất hiện thêm nhiều nhược điểm mới.
Phối giống chó Line – breeding
Là việc lai tạo các chú chó của cùng 1 giống, có huyết thống gần nhau. Chúng có các đặc điểm hình thể cũng như tính khí nổi bật, có ít khả năng di truyền bệnh tật sang các thế hệ sau nhưng vẫn còn mang một số lỗi.
Ví dụ về Line-breeding là cho phối các con có cùng ông bà với nhau. Hoặc cho phối con cháu với ông bà của chúng. Khi Line-breeding, cần phải cân nhắc thật kỹ và tiên liệu các đặc điểm mong muốn và không mong muốn có thể xảy ra.
Phương pháp Line-breeding giúp chọn lọc những gen tốt từ những chú chó có họ hàng với nhau. Phương pháp này góp phần tạo ra những gen thuần mà vẫn giữ được tính đa dạng hóa của gen trong 1 khoảng thời gian tương đối dài. Điều này giúp chó con tạo ra được mạnh khỏe hơn, có khả năng kháng nhiều bệnh hơn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp làm chậm lại chứ không hề ngăn chặn sự sụt giảm tính đa dạng của quỹ gen. Nếu cứ tiếp tục Line-breed nhiều lần, đến một mức độ nào đó, tính đa dạng của quỹ gen sẽ giảm.
Phối giống chó In – breeding
Là việc lai tạo các con có huyết thống gần nhau như bố, mẹ với con, chị với em… In-breeding cần phải được thực hiện bởi các nhà lai tạo nhiều kinh nghiệm có mục tiêu rõ ràng. Ví dụ như để bảo vệ 1 nguồn gen quý hoặc sửa chữa một số lỗi của 1 dòng chó giống.
Phương pháp này giúp tạo ra được những chú chó có đặc điểm gần với đặc điểm của loài nhất. Các nhà lai tạo thường ghép cặp các chú chó có cùng huyết thống và có chung 1 số đặc điểm mong muốn. Cứ tiếp tục như thế, đôi khi chỉ cần sau một hoặc hai thế hệ. Các tính trạng ấy trở nên “đồng trội”. Và tất cả các chú chó con sinh ra từ phương pháp In-breeding sẽ thừa hưởng được gen thuần cho các tính trạng ấy.
Với phương pháp này, người ta có thể tạo ra được những chú chó giống có mức độ thuần chủng cao. Với gen thuần, các nhà lai tạo chó sẽ có thể phần nào đoán trước được các chú chó con sinh ra sau này sẽ có những đặc điểm như thế nào.
Tuy nhiên, phương pháp In-breeding có vài nhược điểm cần phải chú ý. Nếu In-breeding quá nhiều lần, tính đa dạng của gen sẽ bị suy giảm. Do In-breed, con vật được tạo ra thừa hưởng 1 cặp gen giống nhau từ cha mẹ trong hệ miễn dịch. Theo đó, nó có 1 hệ miễn dịch kém mạnh mẽ hơn. Các chú chó có gen “đồng lặn” sẽ rất yếu và theo quy luật đào thải, sẽ chết đi.
Một số điều cần lưu ý trước khi phối giống chó
Các phương pháp In-breed, Line-breed và Out-crossing đã được các nhà lai tạo chó nước ngoài thực hiện từ lâu. Tuy nhiên trong điều kiện Việt Nam, ít tiếp cận về các kỹ thuật của phương Tây nên vẫn còn rất e dè trong việc áp dụng các phương pháp lai tạo trên.
Trong tự nhiên, khi thú sống bầy đàn với những quần thể có số lượng cá thể nhất định. Việc Out-crossing với các con thú khác bầy rất thấp. Vai trò truyền giống được thực hiện chủ yếu do con đực đầu đàn. Con đực đầu đàn có thể giao phối với tất cả các con cái khác trong bầy. Con yếu vì cách này hay cách khác sẽ chết đi. Chỉ các con thực sự khỏe mạnh mới có thể sống sót và tiếp tục truyền giống. Đó là sự chọn lọc rất khắt khe của tự nhiên.
Do vậy, In-breed không phải là một cái gì đó tệ hại cần bị lên án. Nó là giải pháp cứu cho một giống chó khỏi bị tuyệt chủng. Đồng thời còn là 1 công cụ để lai tạo ra giống mới.
Hiện nay có khá nhiều giống chó đã áp dụng thành công các phương pháp này như: Alaska, Phú Quốc, Bulldog, Poodle, Phốc hươu, Chiahuahua… Để tìm hiểu kĩ hơn về các đặc điểm và cách phối giống chó của từng loại bạn có thể tham khảo thêm các bài viết của bác sĩ thú y.
Phối giống chó Out – crossing
Là việc phối giống chó khác huyết thống cho ra những chú chó lai mới. Nó được xem là cách để tìm ra được những tính trạng tốt trong quá trình nhân giống. Người ta thường dùng phương pháp này để sửa chữa một số khuyết điểm về hình thể của chó. Đây là phương pháp lai tạo phổ biến nhất của đại đa số người nuôi chó.
Vì giao phối giữa những con không cùng huyết thống nên có thể đem lại nhiều đặc tính mới. Hoặc có thể tái hiện lại những đặc tính đã mất do gen lặn mang lại. Chó bố và chó mẹ có vai trò ngang nhau trong việc quyết định các đặc điểm của chó con. Chó con được thừa hưởng 1 gen từ chó bố và 1 gen từ chó mẹ. Gen trội sẽ quyết định các tính trạng của chó con. Nó giúp con vật có khả năng miễn dịch cao hơn, có sức sống mạnh mẽ hơn.
Các chú chó được lai tạo ra từ phương pháp này vẫn đảm bảo tính thuần chủng. Tuy nhiên mức độ khác biệt về gen rất lớn. Tính đồng nhất của gen sẽ không cao. Điều này làm cho người lai tạo chó khó phán đoán về các đặc điểm của chó con.
Với phương pháp này, các đặc điểm không mong muốn có thể xuất hiện cùng lúc. Đôi lúc, khi lai tạo với mong muốn khắc phục một số nhược điểm nhưng thực tế nhược điểm cũng có thể được khắc phục. Nhưng nhiều lúc chẳng những không được khắc phục mà còn làm xuất hiện thêm nhiều nhược điểm mới.
Phối giống chó Line – breeding
Là việc lai tạo các chú chó của cùng 1 giống, có huyết thống gần nhau. Chúng có các đặc điểm hình thể cũng như tính khí nổi bật, có ít khả năng di truyền bệnh tật sang các thế hệ sau nhưng vẫn còn mang một số lỗi.
Ví dụ về Line-breeding là cho phối các con có cùng ông bà với nhau. Hoặc cho phối con cháu với ông bà của chúng. Khi Line-breeding, cần phải cân nhắc thật kỹ và tiên liệu các đặc điểm mong muốn và không mong muốn có thể xảy ra.
Phương pháp Line-breeding giúp chọn lọc những gen tốt từ những chú chó có họ hàng với nhau. Phương pháp này góp phần tạo ra những gen thuần mà vẫn giữ được tính đa dạng hóa của gen trong 1 khoảng thời gian tương đối dài. Điều này giúp chó con tạo ra được mạnh khỏe hơn, có khả năng kháng nhiều bệnh hơn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp làm chậm lại chứ không hề ngăn chặn sự sụt giảm tính đa dạng của quỹ gen. Nếu cứ tiếp tục Line-breed nhiều lần, đến một mức độ nào đó, tính đa dạng của quỹ gen sẽ giảm.
Phối giống chó In – breeding
Là việc lai tạo các con có huyết thống gần nhau như bố, mẹ với con, chị với em… In-breeding cần phải được thực hiện bởi các nhà lai tạo nhiều kinh nghiệm có mục tiêu rõ ràng. Ví dụ như để bảo vệ 1 nguồn gen quý hoặc sửa chữa một số lỗi của 1 dòng chó giống.
Phương pháp này giúp tạo ra được những chú chó có đặc điểm gần với đặc điểm của loài nhất. Các nhà lai tạo thường ghép cặp các chú chó có cùng huyết thống và có chung 1 số đặc điểm mong muốn. Cứ tiếp tục như thế, đôi khi chỉ cần sau một hoặc hai thế hệ. Các tính trạng ấy trở nên “đồng trội”. Và tất cả các chú chó con sinh ra từ phương pháp In-breeding sẽ thừa hưởng được gen thuần cho các tính trạng ấy.
Với phương pháp này, người ta có thể tạo ra được những chú chó giống có mức độ thuần chủng cao. Với gen thuần, các nhà lai tạo chó sẽ có thể phần nào đoán trước được các chú chó con sinh ra sau này sẽ có những đặc điểm như thế nào.
Tuy nhiên, phương pháp In-breeding có vài nhược điểm cần phải chú ý. Nếu In-breeding quá nhiều lần, tính đa dạng của gen sẽ bị suy giảm. Do In-breed, con vật được tạo ra thừa hưởng 1 cặp gen giống nhau từ cha mẹ trong hệ miễn dịch. Theo đó, nó có 1 hệ miễn dịch kém mạnh mẽ hơn. Các chú chó có gen “đồng lặn” sẽ rất yếu và theo quy luật đào thải, sẽ chết đi.
Một số điều cần lưu ý trước khi phối giống chó
Các phương pháp In-breed, Line-breed và Out-crossing đã được các nhà lai tạo chó nước ngoài thực hiện từ lâu. Tuy nhiên trong điều kiện Việt Nam, ít tiếp cận về các kỹ thuật của phương Tây nên vẫn còn rất e dè trong việc áp dụng các phương pháp lai tạo trên.
Trong tự nhiên, khi thú sống bầy đàn với những quần thể có số lượng cá thể nhất định. Việc Out-crossing với các con thú khác bầy rất thấp. Vai trò truyền giống được thực hiện chủ yếu do con đực đầu đàn. Con đực đầu đàn có thể giao phối với tất cả các con cái khác trong bầy. Con yếu vì cách này hay cách khác sẽ chết đi. Chỉ các con thực sự khỏe mạnh mới có thể sống sót và tiếp tục truyền giống. Đó là sự chọn lọc rất khắt khe của tự nhiên.
Do vậy, In-breed không phải là một cái gì đó tệ hại cần bị lên án. Nó là giải pháp cứu cho một giống chó khỏi bị tuyệt chủng. Đồng thời còn là 1 công cụ để lai tạo ra giống mới.
Hiện nay có khá nhiều giống chó đã áp dụng thành công các phương pháp này như: Alaska, Phú Quốc, Bulldog, Poodle, Phốc hươu, Chiahuahua… Để tìm hiểu kĩ hơn về các đặc điểm và cách phối giống chó của từng loại bạn có thể tham khảo thêm các bài viết của bác sĩ thú y.
Nguồn Bacsithuy
