Chó Bulldog Anh, còn được gọi là chó Bull Anh (hay chó Bun, chó Bò), là một giống chó chiến cổ của Anh Quốc, hậu duệ của giống chó Colossus (chó Ngao chiến Ý) đã được người La Mã đưa đến hòn đảo này trong thời kỳ đánh chiếm và khai phá nước Anh cách đây hàng nghìn năm trước. Một hậu duệ rất nổi tiếng của giống chó Bull Anh là giống chó chiến Pitbull lừng danh khắp thế giới. Bulldog Anh hiện được nuôi làm thứ cưng phổ biến ở các nước châu Âu, Nga, Mỹ, Canada và là một trong những giống chó đắt nhất thế giới với giá trung bình ở các nước phát triển từ 2500$ – 9000$. Ở Việt Nam, Bulldog Anh cũng là giống chó đắt đỏ với mức giá phổ biến từ 8 – 15 triệu / em.
Trên thế giới có 2 giống chó Bulldog phổ biến nhất là giống chó Bulldog Anh và Bulldog Pháp, một giống khác nữa là Bulldog Anh lai Mỹ (nhưng vẫn chỉ được coi là Bull Anh), ngoài ra còn có một vài nhánh nhỏ khác nhưng không được công nhận là giống chó Bull riêng biệt. Tất cả các giống chó Bulldog trên thế giới đều bắt nguồn từ Bulldog Anh, và nếu không nói rõ giống thì giống chó Bulldog sẽ được ngầm hiểu chính là Bulldog Anh.
Lịch sử giống chó Bulldog Anh
Bulldog Anh, giống như họ hàng gần Pitbull, có một lịch sử đẫm máu. Tuy nhiên, lịch sử của Bulldog bắt đầu sớm hơn Pitbull hàng nghìn năm. Những chú chó Bull Anh ban đầu là con lai giữa chó chiến Molossus trong quân đội La Mã với những chú chó bản địa Anh trong thời kỳ khai phá. Được bắt nguồn từ tổ tiên hung dữ và thiện chiến, chó Bulldog nhanh chóng cho thấy sức mạnh cơ bắp và tính hiếu chiến bẩm sinh của mình.
Vì bản tính hung dữ thời kỳ đầu, chó Bulldog Anh thường được dùng để tham gia môn “thể thao” Bull Baiting, một trò chơi đẫm máu, nơi những chú chó sẽ lao vào chiến đấu với những con bò to khỏe. Đây là những trận chiến sinh tử, những con bò sẽ cố gắng húc và hất những con chó lên cao bằng cặp sừng to khỏe, còn những chú chó phải cố gắng lao lên cắn xé và hạ gục con bò. Trò chơi chỉ kết thúc khi 1 trong 2 bên chết hoặc không còn khả năng chiến đấu. Bull Baiting là môn thể thao thời thượng ở châu Âu vào thời Trung cổ, góp phần đưa chó Bull Anh phổ biến trên toàn châu Âu.
Để phục vụ cho những trận chiến khốc liệt, những chú Bulldog cổ cách đây hàng trăm năm có thân hình to lớn và dữ tợn hơn ngày nay rất nhiều. Chỉ đến năm 1835, sau rất nhiều tranh cãi, Bull Baiting chính thức bị cấm ở Anh và sau này là nhiều nước châu Âu. Những chú chó Bulldog chiến không còn đất diễn ở Anh đã theo chân những người chủ chó cập bến Mỹ, một miền đất hứa với những chú chó chiến, nơi vẫn còn rất “hoang dại” vào thời kỳ này và bull baiting đang ở giai đoạn cực thịnh. Tại đây, Bulldog Anh được lai tạo với các giống chó to lớn khác để cho ra đời giống chó lừng danh Pitbull.
Còn ở Anh, sau khi các môn thể thao đẫm máu với chó bị cấm, những chú bulldog được “chuyển đổi mục đích sử dụng” để trở thành các chú chó kiểng và bắt đầu được lai tạo để có thân hình nhỏ nhắn, xinh xắn với tính cách hiền hòa và thân thiện hơn. Chó Bull Anh mà chúng ta đang thấy ngày nay chỉ có kích thước bằng 2/3, và tính cách hiền lành, thân thiện hơn rất nhiều so với tổ tiên của chúng trước năm 1835.
Vào năm 1875, câu lạc bộ chó Bulldog đầu tiên ra đời ở Anh, chính thức đưa ra các tiêu chuẩn về chó Bulldog thuần chủng và bắt đầu lai tạo rộng rãi giống chó này. Vào năm 1894, các tiêu chuẩn tương tự cũng được đưa ra tại Mỹ cho giống chó Bulldog Anh lai Mỹ (gọi là Bull Dog Mỹ lai). Từ năm 1940 – 1950 là thời thời kỳ phát triển cực thịnh của giống chó Bulldog, chúng đứng thứ 12 / 155 giống chó phổ biến nhất trên toàn thế giới.
Ở Việt Nam, chó Bulldog Anh bắt đầu được nuôi nhiều vào khoảng năm 2005, tuy nhiên số lượng không nhiều và không được phổ biến như các giống chó khác vì giá thành đắt. Mỗi chú chó Bulldog nhập từ Anh về Việt Nam cũng có giá không dưới 40 triệu ở thời điểm đó, không kể phí vận chuyển. Sau hơn chục năm nhân giống, chó bulldog đã phổ biến hơn, giá cũng rẻ hơn tuy nhiên vẫn ở mức cao, từ 9 – 13 triệu / em không giấy tờ, và có thể lên đến 20 triệu với 1 em bulldog đẹp, thuần chủng và có giấy tờ đầy đủ.
Đặc điểm của chó Bulldog Anh thuần chủng
Chó Bulldog Anh có dáng vẻ rất hầm hố, chân ngắn và to ngang, khung càng rộng và cơ bắp. Giống Bull Anh thường cao từ 30 – 40cm, và nặng từ 20 – 25kg khi trưởng thành. Đầu to tròn, bành rộng, càng rộng càng được coi là đẹp. Mặt chó Bull dog rất đặc trưng, da nhăn, chảy xệ và xếp thành từng lớp. Mắt tròn và màu nâu đen, 2 mắt cách xa nhau, mí mắt dày và xụp xuống. Mũi ngắn nhưng to, lỗ mũi rộng và luôn hếch lên. Tai chó bull nhỏ, mỏng và luôn cụp xuống.
Lông Bulldog Anh có nhiều màu, nhưng chủ yếu là màu sáng bao gồm nâu sáng, nâu đỏ, vàng, trắng hoặc nâu – trắng, nâu đỏ – trắng, vàng – trắng. Cũng có những cá thể Bulldog Anh màu tối như đen – trắng nhưng rất hiếm, và thường được coi là không thuần chủng. Lông Bulldog rất ngắn, mỏng và mượt tự nhiên nên cần rất ít công chải chuốt tắm gội.
Những chú chó Bulldog được coi là đẹp phải có thân hình cơ bắp, chân ngắn (bụng cách đất khoảng 5cm là đẹp), vai phải rộng, càng rộng càng đẹp. Bản thân chó Bulldog Anh bẩm sinh đã có cơ bắp rất phát triển, tuy nhiên để đạt được “thân hình cơ bắp” lý tưởng thì phải trải qua quá trình tập luyện lâu dài với các bài tập kéo lốp, kéo tạ, chạy, cắn lốp, nhảy cao,…
Tính cách của chó Bull Anh
Khác với tổ tiên hung dữ và quá khứ đẫm máu của chúng, chó Bull Anh hiện đại rất hiền lành và thân thiện với con người (cho dù vẻ ngoài của chúng khá dữ tợn). Bulldog là giống chó rất tình cảm, vui vẻ hòa nhã với trẻ nhỏ và thích được chủ quan tâm, vuốt ve, khen ngợi hay xoa đầu. Tuy hiền lành nhưng chúng cũng có thể tỏ ra hung dữ khi cần thiết, nhất là khi có ai đó xâm nhập vào “lãnh địa”. Bull Anh cũng là giống chó giữ nhà rất đáng tin cậy, chúng có tính cảnh giác cao với các giác quan cực kỳ nhạy bén.
Chó Bulldog Anh nhìn chung biết nghe lời và dễ huấn luyện, tuy nhiên có nhiều em Bull rất ương bướng và cần phải có người chủ cứng rắn, biết cách thể hiện được vai trò thủ lĩnh. Việc huấn luyện nên được thực hiện từ bé, khi được khoảng 3 tháng tuổi để đạt hiệu quả tốt nhất.
Một đặc tính của chó Bulldog Anh mà nhiều người nuôi chó rất thích, đó là chúng rất lười. Điều này khiến chúng dễ nuôi trong các căn hộ nhỏ ở thành phố vì không cần nhiều không gian để tập thể dục, chúng có thể nằm 1 chỗ cả ngày và chỉ chạy đi chạy lại khi cần thiết. Chúng sẽ không phá phách, tha lôi đồ đạc hay cắn xé giầy dép nếu bị nhốt trong nhà lâu. Một điểm nữa là chúng rất phàm ăn nên dễ nuôi, cho gì ăn nấy, không kén chọn. Tuy nhiên, cũng vì những đặc tính này mà chúng rất dễ bị béo phì, bạn nên cho ăn điều độ và bắt chúng tập thể dục nhiều để tăng cường sức khỏe.
Vấn đề sức khỏe chó Bulldog Anh khi nuôi ở Việt Nam
Chó Bulldog có thể sống khoảng 8 năm trong môi trường nuôi nhốt và được chăm sóc tốt ở các thành phố. Tuy nhiên, giống chó này thường gặp các vấn đề về hô hấp, nhất là trong môi trường nóng bức và bụi bặm của các thành phố ở Việt Nam. Chó Bulldog Anh cũng chịu nhiệt rất kém, chúng rất nhạy cảm với nhiệt độ cao và rất dễ bị sốc nhiệt nếu tập luyện và chơi đùa dưới thời tiết nắng nóng. Lưu ý mùa hè không được để em bulldog trên xe ô tô, không khí nóng bao phủ + thêm vấn đề hô hấp kém và thiếu oxi có thể làm chết cả những em Bull khỏe mạnh nhất.
Một vấn đề rất đáng ngại là vấn đề sinh nở rất khó khăn, do đặc điểm đầu to quá khổ. Việc sinh nở của chó Bulldog luôn cần phải có người đỡ kinh nghiệm, nhiều trường hợp phải can thiệp bằng phẫu thuật để an toàn cho chó mẹ và chó con.
Chó Bull Anh rất lười, lại phàm ăn nên rất dễ mắc bệnh béo phì. Đặc biệt là khi nuôi ở Việt Nam, thức ăn rất giàu tinh bột nên dễ tích mỡ. Bạn cần cho em bull ăn chế độ dinh dưỡng hợp lý, và bắt tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe. 1 em bulldog bị bệnh béo phì thường chỉ sống được 5 năm, thay vì 8 năm như bình thường. Xem thêm bài viết cách nuôi chó Bulldog Anh khoa học.
Giá chó Bulldog Anh ở Việt Nam
Chó Bulldog Anh đã xuất hiện ở Việt Nam từ khá lâu, đã nhiều trại chó lớn tìm cách nhân giống tuy nhiên do các vấn để về sức khỏe khi nuôi tại môi trường Việt Nam, việc sinh nở khó khăn, tuổi thọ không cao đã hạn chế số lượng của giống chó Bull trong nước. Số lượng chó có hạn nên giá chó Bulldog Anh hiện đang ở mức khá cao, phổ biến từ 8 – 14 triệu với những em Bull không giấy tờ, và 12 – 20 triệu với những em có giấy tờ, gia phả đầy đủ do VKA cấp.
Trên thế giới có 2 giống chó Bulldog phổ biến nhất là giống chó Bulldog Anh và Bulldog Pháp, một giống khác nữa là Bulldog Anh lai Mỹ (nhưng vẫn chỉ được coi là Bull Anh), ngoài ra còn có một vài nhánh nhỏ khác nhưng không được công nhận là giống chó Bull riêng biệt. Tất cả các giống chó Bulldog trên thế giới đều bắt nguồn từ Bulldog Anh, và nếu không nói rõ giống thì giống chó Bulldog sẽ được ngầm hiểu chính là Bulldog Anh.
Lịch sử giống chó Bulldog Anh
Bulldog Anh, giống như họ hàng gần Pitbull, có một lịch sử đẫm máu. Tuy nhiên, lịch sử của Bulldog bắt đầu sớm hơn Pitbull hàng nghìn năm. Những chú chó Bull Anh ban đầu là con lai giữa chó chiến Molossus trong quân đội La Mã với những chú chó bản địa Anh trong thời kỳ khai phá. Được bắt nguồn từ tổ tiên hung dữ và thiện chiến, chó Bulldog nhanh chóng cho thấy sức mạnh cơ bắp và tính hiếu chiến bẩm sinh của mình.
Vì bản tính hung dữ thời kỳ đầu, chó Bulldog Anh thường được dùng để tham gia môn “thể thao” Bull Baiting, một trò chơi đẫm máu, nơi những chú chó sẽ lao vào chiến đấu với những con bò to khỏe. Đây là những trận chiến sinh tử, những con bò sẽ cố gắng húc và hất những con chó lên cao bằng cặp sừng to khỏe, còn những chú chó phải cố gắng lao lên cắn xé và hạ gục con bò. Trò chơi chỉ kết thúc khi 1 trong 2 bên chết hoặc không còn khả năng chiến đấu. Bull Baiting là môn thể thao thời thượng ở châu Âu vào thời Trung cổ, góp phần đưa chó Bull Anh phổ biến trên toàn châu Âu.
Để phục vụ cho những trận chiến khốc liệt, những chú Bulldog cổ cách đây hàng trăm năm có thân hình to lớn và dữ tợn hơn ngày nay rất nhiều. Chỉ đến năm 1835, sau rất nhiều tranh cãi, Bull Baiting chính thức bị cấm ở Anh và sau này là nhiều nước châu Âu. Những chú chó Bulldog chiến không còn đất diễn ở Anh đã theo chân những người chủ chó cập bến Mỹ, một miền đất hứa với những chú chó chiến, nơi vẫn còn rất “hoang dại” vào thời kỳ này và bull baiting đang ở giai đoạn cực thịnh. Tại đây, Bulldog Anh được lai tạo với các giống chó to lớn khác để cho ra đời giống chó lừng danh Pitbull.
Còn ở Anh, sau khi các môn thể thao đẫm máu với chó bị cấm, những chú bulldog được “chuyển đổi mục đích sử dụng” để trở thành các chú chó kiểng và bắt đầu được lai tạo để có thân hình nhỏ nhắn, xinh xắn với tính cách hiền hòa và thân thiện hơn. Chó Bull Anh mà chúng ta đang thấy ngày nay chỉ có kích thước bằng 2/3, và tính cách hiền lành, thân thiện hơn rất nhiều so với tổ tiên của chúng trước năm 1835.
Vào năm 1875, câu lạc bộ chó Bulldog đầu tiên ra đời ở Anh, chính thức đưa ra các tiêu chuẩn về chó Bulldog thuần chủng và bắt đầu lai tạo rộng rãi giống chó này. Vào năm 1894, các tiêu chuẩn tương tự cũng được đưa ra tại Mỹ cho giống chó Bulldog Anh lai Mỹ (gọi là Bull Dog Mỹ lai). Từ năm 1940 – 1950 là thời thời kỳ phát triển cực thịnh của giống chó Bulldog, chúng đứng thứ 12 / 155 giống chó phổ biến nhất trên toàn thế giới.
Ở Việt Nam, chó Bulldog Anh bắt đầu được nuôi nhiều vào khoảng năm 2005, tuy nhiên số lượng không nhiều và không được phổ biến như các giống chó khác vì giá thành đắt. Mỗi chú chó Bulldog nhập từ Anh về Việt Nam cũng có giá không dưới 40 triệu ở thời điểm đó, không kể phí vận chuyển. Sau hơn chục năm nhân giống, chó bulldog đã phổ biến hơn, giá cũng rẻ hơn tuy nhiên vẫn ở mức cao, từ 9 – 13 triệu / em không giấy tờ, và có thể lên đến 20 triệu với 1 em bulldog đẹp, thuần chủng và có giấy tờ đầy đủ.
Đặc điểm của chó Bulldog Anh thuần chủng
Chó Bulldog Anh có dáng vẻ rất hầm hố, chân ngắn và to ngang, khung càng rộng và cơ bắp. Giống Bull Anh thường cao từ 30 – 40cm, và nặng từ 20 – 25kg khi trưởng thành. Đầu to tròn, bành rộng, càng rộng càng được coi là đẹp. Mặt chó Bull dog rất đặc trưng, da nhăn, chảy xệ và xếp thành từng lớp. Mắt tròn và màu nâu đen, 2 mắt cách xa nhau, mí mắt dày và xụp xuống. Mũi ngắn nhưng to, lỗ mũi rộng và luôn hếch lên. Tai chó bull nhỏ, mỏng và luôn cụp xuống.
Lông Bulldog Anh có nhiều màu, nhưng chủ yếu là màu sáng bao gồm nâu sáng, nâu đỏ, vàng, trắng hoặc nâu – trắng, nâu đỏ – trắng, vàng – trắng. Cũng có những cá thể Bulldog Anh màu tối như đen – trắng nhưng rất hiếm, và thường được coi là không thuần chủng. Lông Bulldog rất ngắn, mỏng và mượt tự nhiên nên cần rất ít công chải chuốt tắm gội.
Những chú chó Bulldog được coi là đẹp phải có thân hình cơ bắp, chân ngắn (bụng cách đất khoảng 5cm là đẹp), vai phải rộng, càng rộng càng đẹp. Bản thân chó Bulldog Anh bẩm sinh đã có cơ bắp rất phát triển, tuy nhiên để đạt được “thân hình cơ bắp” lý tưởng thì phải trải qua quá trình tập luyện lâu dài với các bài tập kéo lốp, kéo tạ, chạy, cắn lốp, nhảy cao,…
Tính cách của chó Bull Anh
Khác với tổ tiên hung dữ và quá khứ đẫm máu của chúng, chó Bull Anh hiện đại rất hiền lành và thân thiện với con người (cho dù vẻ ngoài của chúng khá dữ tợn). Bulldog là giống chó rất tình cảm, vui vẻ hòa nhã với trẻ nhỏ và thích được chủ quan tâm, vuốt ve, khen ngợi hay xoa đầu. Tuy hiền lành nhưng chúng cũng có thể tỏ ra hung dữ khi cần thiết, nhất là khi có ai đó xâm nhập vào “lãnh địa”. Bull Anh cũng là giống chó giữ nhà rất đáng tin cậy, chúng có tính cảnh giác cao với các giác quan cực kỳ nhạy bén.
Chó Bulldog Anh nhìn chung biết nghe lời và dễ huấn luyện, tuy nhiên có nhiều em Bull rất ương bướng và cần phải có người chủ cứng rắn, biết cách thể hiện được vai trò thủ lĩnh. Việc huấn luyện nên được thực hiện từ bé, khi được khoảng 3 tháng tuổi để đạt hiệu quả tốt nhất.
Một đặc tính của chó Bulldog Anh mà nhiều người nuôi chó rất thích, đó là chúng rất lười. Điều này khiến chúng dễ nuôi trong các căn hộ nhỏ ở thành phố vì không cần nhiều không gian để tập thể dục, chúng có thể nằm 1 chỗ cả ngày và chỉ chạy đi chạy lại khi cần thiết. Chúng sẽ không phá phách, tha lôi đồ đạc hay cắn xé giầy dép nếu bị nhốt trong nhà lâu. Một điểm nữa là chúng rất phàm ăn nên dễ nuôi, cho gì ăn nấy, không kén chọn. Tuy nhiên, cũng vì những đặc tính này mà chúng rất dễ bị béo phì, bạn nên cho ăn điều độ và bắt chúng tập thể dục nhiều để tăng cường sức khỏe.
Vấn đề sức khỏe chó Bulldog Anh khi nuôi ở Việt Nam
Chó Bulldog có thể sống khoảng 8 năm trong môi trường nuôi nhốt và được chăm sóc tốt ở các thành phố. Tuy nhiên, giống chó này thường gặp các vấn đề về hô hấp, nhất là trong môi trường nóng bức và bụi bặm của các thành phố ở Việt Nam. Chó Bulldog Anh cũng chịu nhiệt rất kém, chúng rất nhạy cảm với nhiệt độ cao và rất dễ bị sốc nhiệt nếu tập luyện và chơi đùa dưới thời tiết nắng nóng. Lưu ý mùa hè không được để em bulldog trên xe ô tô, không khí nóng bao phủ + thêm vấn đề hô hấp kém và thiếu oxi có thể làm chết cả những em Bull khỏe mạnh nhất.
Một vấn đề rất đáng ngại là vấn đề sinh nở rất khó khăn, do đặc điểm đầu to quá khổ. Việc sinh nở của chó Bulldog luôn cần phải có người đỡ kinh nghiệm, nhiều trường hợp phải can thiệp bằng phẫu thuật để an toàn cho chó mẹ và chó con.
Chó Bull Anh rất lười, lại phàm ăn nên rất dễ mắc bệnh béo phì. Đặc biệt là khi nuôi ở Việt Nam, thức ăn rất giàu tinh bột nên dễ tích mỡ. Bạn cần cho em bull ăn chế độ dinh dưỡng hợp lý, và bắt tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe. 1 em bulldog bị bệnh béo phì thường chỉ sống được 5 năm, thay vì 8 năm như bình thường. Xem thêm bài viết cách nuôi chó Bulldog Anh khoa học.
Giá chó Bulldog Anh ở Việt Nam
Chó Bulldog Anh đã xuất hiện ở Việt Nam từ khá lâu, đã nhiều trại chó lớn tìm cách nhân giống tuy nhiên do các vấn để về sức khỏe khi nuôi tại môi trường Việt Nam, việc sinh nở khó khăn, tuổi thọ không cao đã hạn chế số lượng của giống chó Bull trong nước. Số lượng chó có hạn nên giá chó Bulldog Anh hiện đang ở mức khá cao, phổ biến từ 8 – 14 triệu với những em Bull không giấy tờ, và 12 – 20 triệu với những em có giấy tờ, gia phả đầy đủ do VKA cấp.
Nguồn: PetCanh
