Bên dưới lớp lông vàng mượt mịn màng của Tô Tròn và Tí Bảnh, hai chú chó Đông Dương Dingo của bạn tôi, đôi chó được đặt mua với giá tiền gần chục triệu đồng là một dấu hiệu khác thường: Cả hai con chó hiện tại đều đã là hòa thượng, chúng cũng không thích vui vẻ nữa.
Điều này bỗng dưng khiến cho Tô Tròn và Tí Bảnh trở nên vô hại trong mắt những người nuôi chó cùng khu: chúng có thể rong chơi ở bất kì khu công viên nào chúng muốn, lại gần bất kì đồng loại nào mà chủ nhân của họ chẳng hề lo lắng. Tí Bảnh trở nên ngoan hiền hơn, chịu nghe lời hơn kể từ khi được đem đi… thiến. Tuy nhiên, phẫu thuật triệt sản hoặc thiến không phải chỉ toàn mang lại lợi ích, có những chứng cứ khoa học dựa trên nghiên cứu chứng minh rằng triệt sản hoặc thiến gắn liền với nguy cơ bệnh ung thư, và tiềm ẩn vấn đề rối loạn xương khớp. Trong tài liệu mô tả lợi ích của việc thiến hoặc triệt sản chó mèo, chúng ta hiểu được rằng việc triệt sản là một trong những tác động y tế được khuyến khích cho người nuôi chó mèo. Đó là về vấn đề xã hội, về lợi ích của cộng đồng, của tất cả loài chó và cũng là lợi ích của chủ nuôi.
Và, ở một góc khuất nào đó ít được bàn tới, thiến và triệt sản chó mèo không phải là việc làm gắn liền với lợi ích của giới nhân giống chó mèo, trại chó?
Người được hưởng lợi có thể là tất cả mọi người. Thế nhưng bài viết này đem đến thông tin trái chiều hơn, rằng một vài năm gần đây bắt đầu xuất hiện những bằng chứng rõ hơn rằng thiến và triệt sản gây ảnh hưởng xấu đến một số giống chó, và các giống chó lớn hơn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn.
Missy Simpson, một nhà dịch tễ học thú y thuộc Tổ chức Động vật Morris, một tổ chức từ thiện tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe động vật và là tác giả chính của một bài báo gần đây về khoảng 2.800 con chó được đăng kí tham gia một nghiên cứu trọn đời, kết quả theo dõi chỉ ra rằng những con bị thiến hoặc triệt sản dễ dàng thừa cân hoặc béo phì mất kiểm soát. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những con chó bị thiến hoặc triệt sản trước khi được 6 tháng tuổi có tỷ lệ chấn thương chỉnh hình cao hơn nhiều.
Thiến hay triệt sản giúp chó sống lâu hơn, nhưng sự thật đằng sau lại rất phức tạp.
1. Sự phức tạp.
Các nhà nghiên cứu nói các hormone sinh sản được kiểm soát bởi các cơ quan sinh dục bị loại bỏ có vai trò quan trọng và là một phần cơ thể. Các hóc môn này ảnh hưởng đến khối lượng cơ bắp và sức mạnh gân và dây chằng, đưa ra thông tin với xương khớp: khi nào ngừng phát triển.
Khi không có những kích thích tố đó, cơ thể của một sinh vật sẽ không thể khỏe mạnh.
Cuộc tranh luận gần đây về việc thiến hay triệt sản đã bùng phát từ năm 2013, khi một nghiên cứu của Đại học California báo cáo tỷ lệ mắc chứng loạn sản xương hông, dãn dây chằng chéo và một số bệnh ung thư. Bài báo đã gây ra một cuộc tranh cãi khá lớn giữa người nuôi chó. Điểm đặc biệt gây lo ngại từ cuộc tranh luận này là điều khoa học vẫn bó tay từ đó tới giờ: Không có bằng chứng bệnh tật và di chứng ở các giống chó nhỏ, nhưng ở các giống chó lớn hơn, gần như tất cả những con chó lớn bị phẫu thuật quá sớm đều có dấu hiệu rối loạn xương khớp. Nhưng, ở các giống chó lớn, không có cách nào để bạn nắm chắc chúng đã trưởng thành hoàn toàn và không còn phát triển nữa, trong khi đợi chúng lớn hẳn mới triệt sản hoặc thiến mới là một trải nghiệm thật sự đau khổ với nhiều nguy cơ.
Những giống chó càng lớn càng dễ gặp rủi ro bệnh tật khi thiến hoặc triệt sản.
2. Triệt sản hoặc thiến cho chó mèo khi nào?
Quan niệm thiến hoặc triệt sản chó mèo khi đủ 6 tháng tuổi là một quan niệm tương đối, không chính xác vì nó tiềm ẩn ảnh hưởng nặng nề, các bác sĩ thú y trên toàn thế giới đã luôn ý thức về việc tư vấn để khách hàng chỉ thiến hoặc triệt sản chó mèo khi chúng đến tuổi dậy thì và thấy có dấu hiệu lần đầu tiên.
3. Phản bác quan điểm, những vấn đề sức khỏe nảy sinh với chó mèo triệt sản:
1. Triệt sản trong năm đầu đời cũng đồng nghĩa với gián đoạn quá trình nội tiết tố tự nhiên, loại bỏ các cơ quan sản sinh hóc môn sớm như vậy không thể tránh khỏi ảnh hưởng đến các quá trình tăng trưởng cần thiết khác.
2. Sự gián đoạn nội tiết tố ở chó đực gây tăng cường nguy cơ tác động lên các tăng trưởng khác.
3. Tăng nguy cơ phát triển ung thư xương.
4. Con đực bị thiến sớm tăng khả năng mắc các bệnh chỉnh hình khác khi không có đủ thời gian hoàn thiện hệ thống xương vững chắc.
5. Con đực bị thiến sớm cũng tăng khả năng béo phì gấp 3 lần, những con chó thừa cân sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi nguy cơ sức khỏe khác – tương tự ở con người.
6. Tăng cường rủi ro nhỏ đối với ung thư tuyến tiền liệt và đường tiết niệu. Nguy cơ ung thư đường tiết niệu tăng gấp đôi (<1%) trong khi nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt tăng gấp bốn lần (<0,6%).
7. Một yếu tố rất khó kiểm soát là các loại vắc xin thường được khuyến khích có thể tăng cường tác dụng phụ bất lợi đối với những thú cưng đã thiến hoặc triệt sản dẫn đến các phản ứng tiêu cực khi tiêm có thể xảy ra nhưng lại dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn.
8. Chó đã triệt sản khi già đi mắc nguy cơ suy giảm lão hóa tiến triển gia tăng.
9. Đối với lập luận thú cưng được thiến sẽ giúp giảm hành vi tiêu cực. Các nghiên cứu chỉ ra những con đực đã thiến tăng cường triệu chứng tiêu cực trong các hành vi xấu trước đó, thêm nữa dễ bị rơi vào lo lắng hoặc sợ hãi, ám ảnh tiếng ồn, hung hăng và đặc biệt là sẽ các hành vi động dục không mong muốn.
Dữ liệu từ công bố tham khảo tại:
NCBI.
AKC.
Điều này bỗng dưng khiến cho Tô Tròn và Tí Bảnh trở nên vô hại trong mắt những người nuôi chó cùng khu: chúng có thể rong chơi ở bất kì khu công viên nào chúng muốn, lại gần bất kì đồng loại nào mà chủ nhân của họ chẳng hề lo lắng. Tí Bảnh trở nên ngoan hiền hơn, chịu nghe lời hơn kể từ khi được đem đi… thiến. Tuy nhiên, phẫu thuật triệt sản hoặc thiến không phải chỉ toàn mang lại lợi ích, có những chứng cứ khoa học dựa trên nghiên cứu chứng minh rằng triệt sản hoặc thiến gắn liền với nguy cơ bệnh ung thư, và tiềm ẩn vấn đề rối loạn xương khớp. Trong tài liệu mô tả lợi ích của việc thiến hoặc triệt sản chó mèo, chúng ta hiểu được rằng việc triệt sản là một trong những tác động y tế được khuyến khích cho người nuôi chó mèo. Đó là về vấn đề xã hội, về lợi ích của cộng đồng, của tất cả loài chó và cũng là lợi ích của chủ nuôi.
Và, ở một góc khuất nào đó ít được bàn tới, thiến và triệt sản chó mèo không phải là việc làm gắn liền với lợi ích của giới nhân giống chó mèo, trại chó?
Người được hưởng lợi có thể là tất cả mọi người. Thế nhưng bài viết này đem đến thông tin trái chiều hơn, rằng một vài năm gần đây bắt đầu xuất hiện những bằng chứng rõ hơn rằng thiến và triệt sản gây ảnh hưởng xấu đến một số giống chó, và các giống chó lớn hơn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn.
Missy Simpson, một nhà dịch tễ học thú y thuộc Tổ chức Động vật Morris, một tổ chức từ thiện tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe động vật và là tác giả chính của một bài báo gần đây về khoảng 2.800 con chó được đăng kí tham gia một nghiên cứu trọn đời, kết quả theo dõi chỉ ra rằng những con bị thiến hoặc triệt sản dễ dàng thừa cân hoặc béo phì mất kiểm soát. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những con chó bị thiến hoặc triệt sản trước khi được 6 tháng tuổi có tỷ lệ chấn thương chỉnh hình cao hơn nhiều.
Thiến hay triệt sản giúp chó sống lâu hơn, nhưng sự thật đằng sau lại rất phức tạp.
1. Sự phức tạp.
Các nhà nghiên cứu nói các hormone sinh sản được kiểm soát bởi các cơ quan sinh dục bị loại bỏ có vai trò quan trọng và là một phần cơ thể. Các hóc môn này ảnh hưởng đến khối lượng cơ bắp và sức mạnh gân và dây chằng, đưa ra thông tin với xương khớp: khi nào ngừng phát triển.
Khi không có những kích thích tố đó, cơ thể của một sinh vật sẽ không thể khỏe mạnh.
Cuộc tranh luận gần đây về việc thiến hay triệt sản đã bùng phát từ năm 2013, khi một nghiên cứu của Đại học California báo cáo tỷ lệ mắc chứng loạn sản xương hông, dãn dây chằng chéo và một số bệnh ung thư. Bài báo đã gây ra một cuộc tranh cãi khá lớn giữa người nuôi chó. Điểm đặc biệt gây lo ngại từ cuộc tranh luận này là điều khoa học vẫn bó tay từ đó tới giờ: Không có bằng chứng bệnh tật và di chứng ở các giống chó nhỏ, nhưng ở các giống chó lớn hơn, gần như tất cả những con chó lớn bị phẫu thuật quá sớm đều có dấu hiệu rối loạn xương khớp. Nhưng, ở các giống chó lớn, không có cách nào để bạn nắm chắc chúng đã trưởng thành hoàn toàn và không còn phát triển nữa, trong khi đợi chúng lớn hẳn mới triệt sản hoặc thiến mới là một trải nghiệm thật sự đau khổ với nhiều nguy cơ.
Những giống chó càng lớn càng dễ gặp rủi ro bệnh tật khi thiến hoặc triệt sản.
2. Triệt sản hoặc thiến cho chó mèo khi nào?
Quan niệm thiến hoặc triệt sản chó mèo khi đủ 6 tháng tuổi là một quan niệm tương đối, không chính xác vì nó tiềm ẩn ảnh hưởng nặng nề, các bác sĩ thú y trên toàn thế giới đã luôn ý thức về việc tư vấn để khách hàng chỉ thiến hoặc triệt sản chó mèo khi chúng đến tuổi dậy thì và thấy có dấu hiệu lần đầu tiên.
3. Phản bác quan điểm, những vấn đề sức khỏe nảy sinh với chó mèo triệt sản:
1. Triệt sản trong năm đầu đời cũng đồng nghĩa với gián đoạn quá trình nội tiết tố tự nhiên, loại bỏ các cơ quan sản sinh hóc môn sớm như vậy không thể tránh khỏi ảnh hưởng đến các quá trình tăng trưởng cần thiết khác.
2. Sự gián đoạn nội tiết tố ở chó đực gây tăng cường nguy cơ tác động lên các tăng trưởng khác.
3. Tăng nguy cơ phát triển ung thư xương.
4. Con đực bị thiến sớm tăng khả năng mắc các bệnh chỉnh hình khác khi không có đủ thời gian hoàn thiện hệ thống xương vững chắc.
5. Con đực bị thiến sớm cũng tăng khả năng béo phì gấp 3 lần, những con chó thừa cân sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi nguy cơ sức khỏe khác – tương tự ở con người.
6. Tăng cường rủi ro nhỏ đối với ung thư tuyến tiền liệt và đường tiết niệu. Nguy cơ ung thư đường tiết niệu tăng gấp đôi (<1%) trong khi nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt tăng gấp bốn lần (<0,6%).
7. Một yếu tố rất khó kiểm soát là các loại vắc xin thường được khuyến khích có thể tăng cường tác dụng phụ bất lợi đối với những thú cưng đã thiến hoặc triệt sản dẫn đến các phản ứng tiêu cực khi tiêm có thể xảy ra nhưng lại dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn.
8. Chó đã triệt sản khi già đi mắc nguy cơ suy giảm lão hóa tiến triển gia tăng.
9. Đối với lập luận thú cưng được thiến sẽ giúp giảm hành vi tiêu cực. Các nghiên cứu chỉ ra những con đực đã thiến tăng cường triệu chứng tiêu cực trong các hành vi xấu trước đó, thêm nữa dễ bị rơi vào lo lắng hoặc sợ hãi, ám ảnh tiếng ồn, hung hăng và đặc biệt là sẽ các hành vi động dục không mong muốn.
Dữ liệu từ công bố tham khảo tại:
NCBI.
AKC.
