YeuPet – Chó con giống con người, thích giao lưu với động vật khác. Tất nhiên dưới tình huống trong đơn vị gia đình xã hội, chỉ là bị con người thuần hóa trở thành thú cưng sau hàng ngàn năm, và dần dần thích nghi với sự phát triển đời sống của con người và trở thành người bạn không thể thiếu. Phần lớn chó con đều lựa chọn sống cùng đồng loại, nhưng có thể chắc chắn một điểm là: chúng tuyệt đối không thích cô đơn.
Mặc dù tốt nhất là không để nó một mình ở nhà trong thời gian dài, nếu từ nhỏ huấn luyện nó ở một mình vài lần, sau khi lớn lên, rất có khả năng quen ở một mình trong một đoạn thời gian ngắn. Dưới đây là một vài lưu ý khi để chó ở một mình:
Làm thế nào để chó con, hoặc thú cưng mới có thói quen ở một mình?
Bắt đầu từ việc ở một mình trong thời gian ngắn, cho dù bạn vốn không định để nó một mình trong thời gian dài. Bạn vẫn cần rời khỏi nhà, nếu chó con không thích nghi được với điểm này, sẽ rất dễ dẫn đến việc lo nghĩ khẩn trương. Dạy chúng một mình ở nhà thực ra không đáng sợ, ngược lại là thời gian tận hưởng và thư giãn.
Đầu tiên phải xác định được vị trí để chó ở một mình. Có vài người có xu hướng để chó ở trong phòng/nhà bếp hoặc những nơi khác, vì một khi nó làm hỏng đồ, có thể dễ dàng dọn dẹp. Nhưng phải chú ý làm như vậy dễ phạm sai lầm là khi bạn rời nhà mới để chúng tiến vào những phòng đó, ý của bạn vốn là để nó thư giãn và cảm thấy thoải mái, nhưng chúng lại liên tưởng đến những nơi này địa điểm cô đơn/cô lập, vì vậy lúc thường không bao giờ tiến vào, chỉ khi bạn rời nhà chúng mới bị đặt vào đó.
Chuẩn bị
Những thanh chắn cửa tốt hơn đóng kín cửa phòng, chúng sẽ khiến chó con cảm thấy không bị cô lập hoặc bị vứt bỏ. Chó con có thể nhìn thấy, ngửi thấy và nghe thấy bạn từ hàng rào cửa. Quan trọng là muốn huyện luyện nó ở cùng “có khoảng cách” với bạn, cho dù bạn ở nhà, nhưng giữa bạn và nó vẫn có khoảng cách. Tốt nhất là làm hàng rào cửa ở căn phòng bạn muốn đến chó con khi rời khỏi nhà, trong phòng có giường, nước uống cho chó con. Gậy đồ chơi cho chó con cũng là một đồ chơi vô cùng tốt. Nếu cho chúng một đài phát thanh nhỏ, để tạo ra bối cảnh âm thanh, rất nhiều chó con đều yên tĩnh lại rất nhiều. Một lợi ích nữa của máy phát thanh là có thể tạo ra tạp âm để át tiếng ồn bên ngoài, như âm thanh lớn đến từ bên ngoài có thể khiến chó con sợ hãi. So với đài phát thanh ca nhạc, chương trình phát thanh đàm thoại là tốt nhất. Đặt một bộ quần áo bạn mặc gần đây, cũng có thể tăng cảm giác an toàn khi ở một mình với chó con. Sản phẩm Adaptil có chức năng tương tự, có hiệu quả giúp chó bình tĩnh, thư giãn.
Huấn luyện
Mỗi ngày ngẫu nhiên đặt chó sau hàng rào cửa, cho nó đồ ăn vặt, để nó có việc thú vị làm. Ví dụ, Kong, một loại đồ chơi cho ăn, đặt đồ ăn vặt trong đó sau đó để ở trên hàng rào cửa, ra ngoài làm việc của mình, nhưng cố gắng đảm bảo vẫn trong tầm mắt và phạm vi nghe được của chó con, đặc biệt là chó sơ sinh hoặc chó thú cưng mới. Sau vài phút, mở hàng rào cửa. Tình hình lý tưởng nhất là để nó cảm thấy thoải mái, để nó được ăn đồ ăn vặt, lúc này nên để nó tự quyết định đi lại.
Nếu cách hàng rào cửa này, chó con không tiếp nhận, vậy tốt nhất bạn nên ở trong phòng với nó, nhưng không được giao tiếp với nó, bạn yên tĩnh ngồi xuống. Như vậy có thể dạy nó yên lặng ở một chỗ với mình. Không cần giao tiếp. Sau đó lại bắt đầu đóng hàng rào cửa lại.
Mấy ngày tiếp theo, không ngừng tăng thời gian để chó sau hàng rào cửa, đến khi nó thoải mái dù không thể nhìn thấy bạn, dần dần tăng thời gian chó ở một mình đến 30 phút.
Khi chó con dần cảm thấy thoải mái, bắt đầu để nó ở trong nhà một mình thời gian ngắn.
Nếu bạn phải cách xa chó con vài giờ, bạn phải tập luyện trước, để đảm bảo sau khi nó hoàn thành lượng vận động hạn ngạch, đi vệ sinh. Có một vài bé chó con, cho ăn một bữa ăn nhỏ có thể giúp chúng tăng cảm giác buồn ngủ.
Vì sao chó con khi ở một mình sẽ cáu kỉnh bất an?
Có rất nhiều nguyên nhân, dưới đây là một vài loại thường gặp:
Đặc biệt là chó con mới nhận nuôi vài tuần. Chúng sẽ rất căng thẳng bất an, điều này có thể từng trải qua ở trạm cứu hộ, do bị áp lực.
Chó con không cách nào thích ứng được với tín hiệu của mình:
Chó con không thể thích ứng được việc ở một mình thường có những biểu hiện dưới đây:
Chủ nhân quay về nhà, thấy chó con làm thành một mớ hỗn độn, hoặc khiến hàng xóm phẫn nộ, thất vọng và nổi giận đều là việc rất tự nhiên. Cảm thấy được sự tức giân/thất vọng của chủ nhân, chó con sẽ làm ra “hành vi lấy lòng” —tai chó con sẽ cụp xuống, cơ thể hạ thấp, đuôi sẽ đặt giữa hai chân. Có một vài sẽ nhìn đi nơi khác, hoặc nheo mắt lại, giống như xấu hổ hoặc tâng bốc.
Hành vi lấy lòng thường bị hiểu nhầm là hối lỗi, để chủ nhân biết nó hiểu nó đã sai ở đâu. Như vậy, chủ nhân sẽ cảm thấy chó con làm hỏng đồ là “cố ý”. Rất không may, chó con thường vì con người nghĩ rằng “nó cố ý báo thù” rồi bị trừng phạt.
Biểu hiện của chó con nhìn như “xấu hổ”, thực ra chỉ là một loại phản ứng với “sự thất vọng” hoặc phẫn nộ của chủ nhân mà thôi. Chúng đã cố gắng thông qua hành vi và biểu hiện này để giảm bớt tình hình, hoặc chỉ vì chúng cảm thấy sự uy hiếp. Có một vài chó con thậm chí cảm thấy mình có thể bị trách mắng liền có loại biểu hiện này, vì chúng từng bị trách mắng như vậy rồi.
Bất cứ sự trừng phạt nào sau khi quay về nhà đều không có tác dụng, chó con chỉ có thể liên tưởng đến hành vi trước mắt với sự trừng phạt, vì thế tất cả hành vi trước khi bạn quay về đều không được chúng liên hệ đến sự trừng phạt. Cho dù bạn phạt nó tại “hiện trường vụ án”, nó cũng không cách nào liên tưởng được, không chỉ vì chúng không nhớ đã xảy ra chuyện gì, mà là chứng không cách nào liên tưởng đến việc bạn trách mắng có liên quan đến việc xảy ra trước đó vài tiếng.
Trừng phạt không chỉ không có tác dụng gì, ngược lại sẽ khiến tình hình tồi tệ hơn. Nó không chỉ không thể thích ứng được việc ở một mình, còn lo lắng bạn sau khi quay về sẽ trách phạt, vậy lực phá hoại đồ đạc của nó sẽ càng tăng lên.
Làm thế nào giúp chó con có thể ở một mình?
Nếu chó con không thể thích ứng được việc ở một mình trong phòng, bạn phải tham khảo ý kiến của chuyên gia. Mỗi tình huống đều không giống nhau, vì thế không có cách nào giúp tất cả chó con thích ứng được. Hai tổ chức tư vấn hành vi thú cưng Association of Pet Behaviour Counsellors hoặc Animal Behaviour and Training Council có thể tiến cử cho bạn những chuyên gia huấn luyện chó.
Mặc dù tốt nhất là không để nó một mình ở nhà trong thời gian dài, nếu từ nhỏ huấn luyện nó ở một mình vài lần, sau khi lớn lên, rất có khả năng quen ở một mình trong một đoạn thời gian ngắn. Dưới đây là một vài lưu ý khi để chó ở một mình:
Làm thế nào để chó con, hoặc thú cưng mới có thói quen ở một mình?
Bắt đầu từ việc ở một mình trong thời gian ngắn, cho dù bạn vốn không định để nó một mình trong thời gian dài. Bạn vẫn cần rời khỏi nhà, nếu chó con không thích nghi được với điểm này, sẽ rất dễ dẫn đến việc lo nghĩ khẩn trương. Dạy chúng một mình ở nhà thực ra không đáng sợ, ngược lại là thời gian tận hưởng và thư giãn.
Đầu tiên phải xác định được vị trí để chó ở một mình. Có vài người có xu hướng để chó ở trong phòng/nhà bếp hoặc những nơi khác, vì một khi nó làm hỏng đồ, có thể dễ dàng dọn dẹp. Nhưng phải chú ý làm như vậy dễ phạm sai lầm là khi bạn rời nhà mới để chúng tiến vào những phòng đó, ý của bạn vốn là để nó thư giãn và cảm thấy thoải mái, nhưng chúng lại liên tưởng đến những nơi này địa điểm cô đơn/cô lập, vì vậy lúc thường không bao giờ tiến vào, chỉ khi bạn rời nhà chúng mới bị đặt vào đó.
Chuẩn bị
Những thanh chắn cửa tốt hơn đóng kín cửa phòng, chúng sẽ khiến chó con cảm thấy không bị cô lập hoặc bị vứt bỏ. Chó con có thể nhìn thấy, ngửi thấy và nghe thấy bạn từ hàng rào cửa. Quan trọng là muốn huyện luyện nó ở cùng “có khoảng cách” với bạn, cho dù bạn ở nhà, nhưng giữa bạn và nó vẫn có khoảng cách. Tốt nhất là làm hàng rào cửa ở căn phòng bạn muốn đến chó con khi rời khỏi nhà, trong phòng có giường, nước uống cho chó con. Gậy đồ chơi cho chó con cũng là một đồ chơi vô cùng tốt. Nếu cho chúng một đài phát thanh nhỏ, để tạo ra bối cảnh âm thanh, rất nhiều chó con đều yên tĩnh lại rất nhiều. Một lợi ích nữa của máy phát thanh là có thể tạo ra tạp âm để át tiếng ồn bên ngoài, như âm thanh lớn đến từ bên ngoài có thể khiến chó con sợ hãi. So với đài phát thanh ca nhạc, chương trình phát thanh đàm thoại là tốt nhất. Đặt một bộ quần áo bạn mặc gần đây, cũng có thể tăng cảm giác an toàn khi ở một mình với chó con. Sản phẩm Adaptil có chức năng tương tự, có hiệu quả giúp chó bình tĩnh, thư giãn.
Huấn luyện
Mỗi ngày ngẫu nhiên đặt chó sau hàng rào cửa, cho nó đồ ăn vặt, để nó có việc thú vị làm. Ví dụ, Kong, một loại đồ chơi cho ăn, đặt đồ ăn vặt trong đó sau đó để ở trên hàng rào cửa, ra ngoài làm việc của mình, nhưng cố gắng đảm bảo vẫn trong tầm mắt và phạm vi nghe được của chó con, đặc biệt là chó sơ sinh hoặc chó thú cưng mới. Sau vài phút, mở hàng rào cửa. Tình hình lý tưởng nhất là để nó cảm thấy thoải mái, để nó được ăn đồ ăn vặt, lúc này nên để nó tự quyết định đi lại.
Nếu cách hàng rào cửa này, chó con không tiếp nhận, vậy tốt nhất bạn nên ở trong phòng với nó, nhưng không được giao tiếp với nó, bạn yên tĩnh ngồi xuống. Như vậy có thể dạy nó yên lặng ở một chỗ với mình. Không cần giao tiếp. Sau đó lại bắt đầu đóng hàng rào cửa lại.
Mấy ngày tiếp theo, không ngừng tăng thời gian để chó sau hàng rào cửa, đến khi nó thoải mái dù không thể nhìn thấy bạn, dần dần tăng thời gian chó ở một mình đến 30 phút.
Khi chó con dần cảm thấy thoải mái, bắt đầu để nó ở trong nhà một mình thời gian ngắn.
- Dựa vào cách mô tả trước đó chuẩn bị một gian phòng, nó bắt đầu thưởng thức đồ ăn vặt của mình, bạn có thể ra ngoài rồi.
- Sau vài phút bạn quay về phòng (trước khi nó cảm thấy lo sợ khó chịu). Nếu chó con có thể đối phó được với thời gian dài bạn rời đi, vậy thì quá giỏi rồi! Lặp lại huấn luyện trong vài ngày.
- Mỗi ngày dần dần tăng thời gian rời khỏi nhà lên đến khoảng 30 phút, lặp lại như vậy vài ngày.
- Nếu chó con bắt đầu có hiểu hiện bất an, tạm dừng hoặc quay lại bước trước đó, để nó tạo cảm giác thoải mái một lần nữa.
- Có một vài bé chó con dần dần thích ứng với quá trình rất nhanh, nhưngng có một vài thì cần tốn chút thời gian. Nếu bạn phát hiện chó con ở lúc bạn cầm chìa khóa, hoặc mặc áo khoác có biểu hiện bất an, vậy bạn cần phải thả chậm tốc độ huấn luyện lại. Bạn có thể thường để nó sau hàng rào cửa, sau đó không ngừng cầm chìa khóa, mặc áo khoác hoặc đeo túi trước mặt nó để tạo thói quen trực tiếp. Lúc này, không nên thực sự “ra ngoài”, mà phải để nó quen với cảnh tượng này đã.
- Đợi khi nó cảm thấy quen thuộc với hình ảnh/âm thanh này, (nhớ rằng có khả năng cần thời gian huấn luyện là mấy ngày)
- Lúc về nhà dùng cách chào đón/lên tiếng gọi, âm lượng phải phù hợp, sợ nó cắn hỏng đồ vật, hoặc đi vệ sinh trong phòng. Phải hiểu rằng trừng phạt không có tác dụng, kiên nhẫn trở lại bước huấn luyện trước đó.
Nếu bạn phải cách xa chó con vài giờ, bạn phải tập luyện trước, để đảm bảo sau khi nó hoàn thành lượng vận động hạn ngạch, đi vệ sinh. Có một vài bé chó con, cho ăn một bữa ăn nhỏ có thể giúp chúng tăng cảm giác buồn ngủ.
Vì sao chó con khi ở một mình sẽ cáu kỉnh bất an?
Có rất nhiều nguyên nhân, dưới đây là một vài loại thường gặp:
- Nó chưa từng ở một mình hoặc bị tách khỏi người nào đó.
- Trong phòng hoặc bên ngoài nhà để một số thứ khiến chó con sợ. Nó có thể là sự xuất hiện hàng ngày của người đưa thư, hoặc một tia chớp, sấm sét từng xuất hiện một lần; khi chó con ở một mình thường cảm thấy yếu đuối, vì thế dễ phát triển thành một thói quen sợ hãi một sự vật đặc biệt nào đó. Đặc biệt là chó con dễ căng thẳng ngay từ nhỏ.
- Một người bạn thú cưng khác đã chết, thường là một bé chó con hoặc mèo con khác sống chung rất tốt với chó con chết khiến nó cảm thấy bị vứt bỏ cô đơn.
- Nhàm chán – thường xảy ra với chó con đầy sức sống. Nếu không có lượng vận động đầy đủ, hơn nữa bị buộc ở một mình, chúng sẽ tự tìm “bài tập” riêng cho mình, chẳng hạn như gặm chân bàn, chân ghế hoặc lật thùng rác.
Đặc biệt là chó con mới nhận nuôi vài tuần. Chúng sẽ rất căng thẳng bất an, điều này có thể từng trải qua ở trạm cứu hộ, do bị áp lực.
Chó con không cách nào thích ứng được với tín hiệu của mình:
Chó con không thể thích ứng được việc ở một mình thường có những biểu hiện dưới đây:
- Bạn vừa rời đi nó liền rất bất an, đặc biệt là 15 phút đầu tồi tệ nhất. Nó sẽ trở nên rất buồn, tất cả triệu chứng lo sợ được biểu hiện ra: tim đập nhanh, thở nhanh, thở hổn hển, chảy nước dãi,… thậm chí một số còn cần đi vệ sinh. Nó sẽ đi thời không rời bạn, gãi cửa, khung cửa,… căn, cào hoặc nhảy cao, tìm kiếm cách ra ngoài. Một số chó con sẽ sủa, hú, hậm hừ hoặc muốn gọi bạn lại.
- Sau khi trải qua sự điên cuồng, nó có thể bắt đầu im lặng, cắn những thứ bạn mới chạm vào gần đây, giữ lại những thứ có mùi hương của bạn. Nó thường cắn rách những thứ thuộc về bạn, nhóm thành một quả bóng nhỏ, sau đó vây xung quanh mình, giống như xây thành một bức tường vây quanh bảo vệ bản thân.
- Sau khi bạn quay về, nó có thể biểu hiện rất vui mừng nhảy lên, nó rất có khả năng vì lo lắng nên bị mất nước và mất kiểm soát, hoặc vì thời gian điên cuồng bị chảy nhiều nước dãi nên làm ướt mình.
- Khi bạn ở nhà, chó con muốn ở cùng với bạn, hơn nữa khi bạn nhìn giống như muốn ra ngoài rất lo lắng khó chịu (thở, gấp, nhịp độ nhanh…)
Chủ nhân quay về nhà, thấy chó con làm thành một mớ hỗn độn, hoặc khiến hàng xóm phẫn nộ, thất vọng và nổi giận đều là việc rất tự nhiên. Cảm thấy được sự tức giân/thất vọng của chủ nhân, chó con sẽ làm ra “hành vi lấy lòng” —tai chó con sẽ cụp xuống, cơ thể hạ thấp, đuôi sẽ đặt giữa hai chân. Có một vài sẽ nhìn đi nơi khác, hoặc nheo mắt lại, giống như xấu hổ hoặc tâng bốc.
Hành vi lấy lòng thường bị hiểu nhầm là hối lỗi, để chủ nhân biết nó hiểu nó đã sai ở đâu. Như vậy, chủ nhân sẽ cảm thấy chó con làm hỏng đồ là “cố ý”. Rất không may, chó con thường vì con người nghĩ rằng “nó cố ý báo thù” rồi bị trừng phạt.
Biểu hiện của chó con nhìn như “xấu hổ”, thực ra chỉ là một loại phản ứng với “sự thất vọng” hoặc phẫn nộ của chủ nhân mà thôi. Chúng đã cố gắng thông qua hành vi và biểu hiện này để giảm bớt tình hình, hoặc chỉ vì chúng cảm thấy sự uy hiếp. Có một vài chó con thậm chí cảm thấy mình có thể bị trách mắng liền có loại biểu hiện này, vì chúng từng bị trách mắng như vậy rồi.
Bất cứ sự trừng phạt nào sau khi quay về nhà đều không có tác dụng, chó con chỉ có thể liên tưởng đến hành vi trước mắt với sự trừng phạt, vì thế tất cả hành vi trước khi bạn quay về đều không được chúng liên hệ đến sự trừng phạt. Cho dù bạn phạt nó tại “hiện trường vụ án”, nó cũng không cách nào liên tưởng được, không chỉ vì chúng không nhớ đã xảy ra chuyện gì, mà là chứng không cách nào liên tưởng đến việc bạn trách mắng có liên quan đến việc xảy ra trước đó vài tiếng.
Trừng phạt không chỉ không có tác dụng gì, ngược lại sẽ khiến tình hình tồi tệ hơn. Nó không chỉ không thể thích ứng được việc ở một mình, còn lo lắng bạn sau khi quay về sẽ trách phạt, vậy lực phá hoại đồ đạc của nó sẽ càng tăng lên.
Làm thế nào giúp chó con có thể ở một mình?
Nếu chó con không thể thích ứng được việc ở một mình trong phòng, bạn phải tham khảo ý kiến của chuyên gia. Mỗi tình huống đều không giống nhau, vì thế không có cách nào giúp tất cả chó con thích ứng được. Hai tổ chức tư vấn hành vi thú cưng Association of Pet Behaviour Counsellors hoặc Animal Behaviour and Training Council có thể tiến cử cho bạn những chuyên gia huấn luyện chó.
Nguồn Bacsithuy
