Chó Dachshund, hay chó Tacken, ở Việt Nam quen gọi là chó Lạp Xưởng (Lạp Sườn) hay chó Xúc Xích, là một trong những chó hư cấu nhất quả đất. Cùng với chó Corgi, Lạp xưởng là một trong 2 giống chó thân dài, chân siêu ngắn cực kỳ đáng yêu. Chó Dachshund được lai tạo với mục đích ban đầu là săn các động vật đào hầm khác như thỏ, chuột,… Chúng cũng được dùng để săn cáo, lợn rừng do chân ngắn, thân thuôn dài giúp chúng cực kỳ hoạt bát trong môi trường rừng rậm. Ngày nay, chó lạp xưởng được nuôi phổ biến trên toàn thế giới làm thú cưng vì dáng vẻ ngộ nghĩnh, đáng yêu đậm chất hư cấu của chúng.
Lịch sử chó Lạp Xưởng – Dachshund
Giống chó Lạp Xưởng được “tạo ra” ở Đức vào thế kỷ 15 và được đặt tên là Dachshund, trong tiếng Đức, Dachs nghĩa là con lửng (một loài động vật thân dài, chân ngắn) và hund nghĩa là con chó. Chó Dachshund ban đầu được lai tạo nhằm mục đích săn bắn và chúng tỏ ra đặc biệt thích hợp cho mục đích này. Con mồi của chó Dachshund phụ thuộc vào kích thước của chú chó: chó dachshund có cân ngặn từ 14 – 18kg thường được dùng để săn con lửng và lợn rừng, những con nặng từ 7 – 12kg thương được cho săn cáo và nai. Còn dưới 6kg thường được dùng để săn thỏ, chuột và chồn.
Con lửng rất phổ biến ở châu Âu thời trung cổ và bộ lông của chúng cực kỳ giá trị. Giới thợ săn đức khi đó muốn tạo ra 1 giống chó cỡ trung, thân dài và chân ngắn, đồng thời hung dữ và không biết sợ hãi. Họ đã tạo ra giống chó Dachshund (người Pháp gọi là Tackel) bằng cách cho lai giữa chó Braque của Pháp và chó Pinscher – một loại chó sục nhỏ chuyên bắt chuột. Qua nhiều thế hệ tinh chỉnh, được bổ sung gen từ chó săn pháp Basset Hounds, và một vài giống chó săn Tây Ban Nha khác, giống chó Lạp xưởng dần được định hình và tỏ ra đặc biệt thích hợp cho công việc nó vốn được sinh ra để làm.
Với chân ngắn, thân nhỏ, dài, mạnh mẽ, hàm răng sắc nhọn, không biết sợ hãi và rất hung dữ (vào thời kỳ đó), chó Dachshund có thể dễ dàng xâm nhập vào hang lửng, tấn công bị thương hoặc giết chết con lửng nếu cần, rồi lôi con mồi ra ngoài. Không chỉ thích hợp với việc săn lửng, người Đức cũng tạo ra những dòng dachshund khác với kích thước khác nhau, để phù hợp với những con mồi khác nhau. Thỏ là con mồi ưa thích của chúng, khác với lửng, thỏ không thể đánh lại. Một con thỏ dễ dàng bị dachshund hạ gục và lôi ra ngoài một khi chú chó phát hiện ra hang thỏ. Lợn rừng và nai là con mồi khó nhằn hơn nhưng một nhóm dachshund có thể giải quyết được do thân hình chúng rất chắc chắn với cơ bắp mạnh mẽ, răng sắc nhọn, cơ thể nhỏ gọn thuôn dài khiến chúng dễ luồn lách trong rừng rậm.
Vào thế kỷ 18, chó lạp xưởng bắt đầu có kích thước nhỏ dần do chúng bắt đầu được nuôi làm thú cưng hơn là mục đích săn bắn. Đến thế kỷ 20, hầu hết chó lạp xưởng chỉ nhỏ dưới 5kg tương đương với kích thước của Lạp xưởng hiện đại. Phiên bản nhỏ nhất của Dachshund được phát triển vào đầu thế kỷ 20, được gọi là Mini Dachshund, chỉ có kích thước từ 2 – 3kg và rất được yêu thích trên thế giới. Tuy kích thước nhỏ chỉ bằng 1/3 tổ tiên, nhưng chúng vẫn giữ tính cách ngoan cường, không biết sợ hãi và có thể tấn công đối thủ có kích thước lớn hơn nếu cảm thấy bị đe dọa.
Chó Dachshund được nhập khầu Mỹ đầu thế kỷ 20, và nhanh chóng trở thành 1 trong 10 giống chó được nuôi nhiều nhất tại Mỹ thờ kỳ đó. Tuy nhiên, giai đoạn từ 1914 – 1920 là thời cực kỳ khó khăn của chó Dachshund tại Mỹ và các nước phe liên minh do Thế chiến I nổ ra. Những chú chó Dachshund, với nguồn gốc Đức, bị người Mỹ, Anh và Pháp cực kỳ căm ghét và thường bị sát hại vô cớ. Chiến tranh kết thúc, nhiều nhà lai tạo tiếp tục nhập chó Dachshund thuần chủng từ Đức và giống chó này lại nhanh chóng trở lại thời hoàng kim 1 lần nữa trong giai đoạn 1920 – cuối 1930. Nhưng tình trạng tương tự lại tiếp diễn trong Thế chiến II (do Phát xít Đức là nước phát động chiến tranh với quân Đồng Minh).
Đến những năm 1950, chó Dachshund lại trở lại thời hoàng kim và phát triển mạnh mẽ ở Mỹ và các nước châu Âu cho đến tận ngày nay. Ở hầu hết các nước, chó Dachshund thường không được sử dụng làm chó săn mà chỉ được nuôi trong nhà làm thú cưng. Tuy nhiên, ở Pháp và Đức, Dachshund vẫn được dùng làm chó săn (chủ yếu bắt chuột và thỏ) đến tận ngày nay.
Đặc điểm chó Lạp Xưởng thuần chủng
Chó Lạp Xưởng có 2 kích thước phổ biến là Standard (tiêu chuẩn) và Mini (miniature – thu nhỏ). Chó Standard Dachshund có khối lượng từ 7 – 15kg, còn Mini Dachshund có khối lượng dưới 5kg. Có những chú chó Lạp Xưởng rất nhỏ, có cân nặng dưới 3kg và được gọi là Toy (đồ chơi), tuy nhiên kích thước này không được công nhận mà chỉ có 2 kích thước đã nêu trên.
Chó Lạp Xưởng tuy trông ì ạch nhưng cực kỳ nhanh nhẹn hoạt bát
Chó lạp xưởng thuần chủng phải có thân dài, ngực nở, bụng thắt, chân cực ngắn, ngực gần như sát đất. Thân hình nhìn hơi ì ạch nhưng chúng lại cực kỳ nhanh nhẹn, hoạt bát. Đặc biệt cơ bắp ở giống chó này rất phát triể, nhất là cơ vai, hông, và 4 chân. Bàn chân của Lạp Xưởng lớn và có hình mái chèo “bất thường”, giúp chúng đào đất dễ dàng để tiếp cận con mồi. Đuôi của chúng cũng rất chắc khỏe, khi chó lap xưởng bắt được con mồi trong hang, người chủ sẽ cầm đuôi và kéo chúng ra ngoài trong trường hợp bị mắc kẹt.
Đầu chó lạp xưởng nhỏ, có mõm thuôn dài cùng hàm răng sắc, cơ hàm chắc khỏe khiến những vết cắn của chúng cực kỳ uy lực. Tai chó lạp xưởng to, rộng và luôn cụp ở 2 bên má. Lông giống chó này rất ngắn và mượt, đa phần có màu đồng nhất, có thể là màu nâu, đỏ lửa, vàng hoặc mix giữa đen – vàng hoặc đen – nâu đỏ. Ngoài Lạp xưởng lông ngắn truyền thống còn có lạp xưởng lông dài, tuy nhiên giống này không phổ biến ở Việt Nam và cũng không được công nhận rộng rãi là Dachshund thuần chủng bởi các tổ chức quốc tế.
Tính cách chó Lạp Xưởng thuần chủng
Tuy kích thước nhỏ chỉ bằng 1/3 so với tổ tiên, nhưng chó lạp xưởng vẫn giữ được hầu hết phẩm chất của tổ tiên cách đây hơn 5 thế kỷ. Chúng cực kỳ ngoan cường, dũng cảm và hầu như không biết sợ, có bản năng bảo vệ lãnh thổ cao của các giống chó săn, sẵn sàng tấn công quyết liệt các đối thủ lớn hơn mình gấp nhiều lần nếu cảm thấy bị đe dọa. Chúng cũng được biết đến là giống chó ương ngạnh và khá khó huấn luyện. Tuy nhiên nếu được huấn luyện nghiêm túc từ bé, hầu hết chó lạp xưởng sẽ tỏ ra rất thân thiện, tinh nghịch, quấn chủ.
Lạp xưởng cũng nổi tiếng là giống chó ranh mãnh và đặc biệt thích đào bới công việc mà chúng vốn được sinh ra để làm. Nếu bạn nuôi chúng trong sân đất, chúng có thể đào hầm để trốn ra ngoài. Lạp xưởng vốn là giống chó săn nên chúng có thể trở nên nguy hiểm với các giống chó hoặc vật nuôi nhỏ hơn một khi bản năng săn mồi trỗi dậy, đặc biệt nguy hiểm khi nuôi cùng thỏ hay chuột, vốn là con mồi truyền thống của Dachshund.
Giá chó Lạp Xưởng ở Việt Nam
Ở Việt Nam, chó Lạp Xưởng hiện được nuôi khá phổ biến do chúng nhỏ nhắn, ngộ nghĩnh đáng yêu và giá của chúng cũng không quá cao, chỉ từ 2 – 3 triệu / em không giấy tờ, 3 – 6 triệu với lạp xưởng có giấy tờ VKA và trên 7 triệu với lạp xưởng nhập từ Thái, Lạp xưởng nhập từ Âu Mỹ giá sẽ cao hơn nhiều.
Chó lạp xưởng cái thường đắt hơn Đực từ 500k – 1 triệu, lạp xưởng mini thường đắt hơn standard khoảng 500k – 1 triệu. Ngoài ra, giá chó lạp xưởng còn phụ thuộc vào hình dáng, em nào chân càng ngắn, người càng dài thì giá càng cao. Nhiều em Lạp xưởng bình thường, không giấy tờ có thể có giá đến 5 triệu nếu người rất dài, mập mạp, chân siêu ngắn và ngực chạm đất.
Lịch sử chó Lạp Xưởng – Dachshund
Giống chó Lạp Xưởng được “tạo ra” ở Đức vào thế kỷ 15 và được đặt tên là Dachshund, trong tiếng Đức, Dachs nghĩa là con lửng (một loài động vật thân dài, chân ngắn) và hund nghĩa là con chó. Chó Dachshund ban đầu được lai tạo nhằm mục đích săn bắn và chúng tỏ ra đặc biệt thích hợp cho mục đích này. Con mồi của chó Dachshund phụ thuộc vào kích thước của chú chó: chó dachshund có cân ngặn từ 14 – 18kg thường được dùng để săn con lửng và lợn rừng, những con nặng từ 7 – 12kg thương được cho săn cáo và nai. Còn dưới 6kg thường được dùng để săn thỏ, chuột và chồn.
Con lửng rất phổ biến ở châu Âu thời trung cổ và bộ lông của chúng cực kỳ giá trị. Giới thợ săn đức khi đó muốn tạo ra 1 giống chó cỡ trung, thân dài và chân ngắn, đồng thời hung dữ và không biết sợ hãi. Họ đã tạo ra giống chó Dachshund (người Pháp gọi là Tackel) bằng cách cho lai giữa chó Braque của Pháp và chó Pinscher – một loại chó sục nhỏ chuyên bắt chuột. Qua nhiều thế hệ tinh chỉnh, được bổ sung gen từ chó săn pháp Basset Hounds, và một vài giống chó săn Tây Ban Nha khác, giống chó Lạp xưởng dần được định hình và tỏ ra đặc biệt thích hợp cho công việc nó vốn được sinh ra để làm.
Với chân ngắn, thân nhỏ, dài, mạnh mẽ, hàm răng sắc nhọn, không biết sợ hãi và rất hung dữ (vào thời kỳ đó), chó Dachshund có thể dễ dàng xâm nhập vào hang lửng, tấn công bị thương hoặc giết chết con lửng nếu cần, rồi lôi con mồi ra ngoài. Không chỉ thích hợp với việc săn lửng, người Đức cũng tạo ra những dòng dachshund khác với kích thước khác nhau, để phù hợp với những con mồi khác nhau. Thỏ là con mồi ưa thích của chúng, khác với lửng, thỏ không thể đánh lại. Một con thỏ dễ dàng bị dachshund hạ gục và lôi ra ngoài một khi chú chó phát hiện ra hang thỏ. Lợn rừng và nai là con mồi khó nhằn hơn nhưng một nhóm dachshund có thể giải quyết được do thân hình chúng rất chắc chắn với cơ bắp mạnh mẽ, răng sắc nhọn, cơ thể nhỏ gọn thuôn dài khiến chúng dễ luồn lách trong rừng rậm.
Vào thế kỷ 18, chó lạp xưởng bắt đầu có kích thước nhỏ dần do chúng bắt đầu được nuôi làm thú cưng hơn là mục đích săn bắn. Đến thế kỷ 20, hầu hết chó lạp xưởng chỉ nhỏ dưới 5kg tương đương với kích thước của Lạp xưởng hiện đại. Phiên bản nhỏ nhất của Dachshund được phát triển vào đầu thế kỷ 20, được gọi là Mini Dachshund, chỉ có kích thước từ 2 – 3kg và rất được yêu thích trên thế giới. Tuy kích thước nhỏ chỉ bằng 1/3 tổ tiên, nhưng chúng vẫn giữ tính cách ngoan cường, không biết sợ hãi và có thể tấn công đối thủ có kích thước lớn hơn nếu cảm thấy bị đe dọa.
Chó Dachshund được nhập khầu Mỹ đầu thế kỷ 20, và nhanh chóng trở thành 1 trong 10 giống chó được nuôi nhiều nhất tại Mỹ thờ kỳ đó. Tuy nhiên, giai đoạn từ 1914 – 1920 là thời cực kỳ khó khăn của chó Dachshund tại Mỹ và các nước phe liên minh do Thế chiến I nổ ra. Những chú chó Dachshund, với nguồn gốc Đức, bị người Mỹ, Anh và Pháp cực kỳ căm ghét và thường bị sát hại vô cớ. Chiến tranh kết thúc, nhiều nhà lai tạo tiếp tục nhập chó Dachshund thuần chủng từ Đức và giống chó này lại nhanh chóng trở lại thời hoàng kim 1 lần nữa trong giai đoạn 1920 – cuối 1930. Nhưng tình trạng tương tự lại tiếp diễn trong Thế chiến II (do Phát xít Đức là nước phát động chiến tranh với quân Đồng Minh).
Đến những năm 1950, chó Dachshund lại trở lại thời hoàng kim và phát triển mạnh mẽ ở Mỹ và các nước châu Âu cho đến tận ngày nay. Ở hầu hết các nước, chó Dachshund thường không được sử dụng làm chó săn mà chỉ được nuôi trong nhà làm thú cưng. Tuy nhiên, ở Pháp và Đức, Dachshund vẫn được dùng làm chó săn (chủ yếu bắt chuột và thỏ) đến tận ngày nay.
Đặc điểm chó Lạp Xưởng thuần chủng
Chó Lạp Xưởng có 2 kích thước phổ biến là Standard (tiêu chuẩn) và Mini (miniature – thu nhỏ). Chó Standard Dachshund có khối lượng từ 7 – 15kg, còn Mini Dachshund có khối lượng dưới 5kg. Có những chú chó Lạp Xưởng rất nhỏ, có cân nặng dưới 3kg và được gọi là Toy (đồ chơi), tuy nhiên kích thước này không được công nhận mà chỉ có 2 kích thước đã nêu trên.
Chó Lạp Xưởng tuy trông ì ạch nhưng cực kỳ nhanh nhẹn hoạt bát
Chó lạp xưởng thuần chủng phải có thân dài, ngực nở, bụng thắt, chân cực ngắn, ngực gần như sát đất. Thân hình nhìn hơi ì ạch nhưng chúng lại cực kỳ nhanh nhẹn, hoạt bát. Đặc biệt cơ bắp ở giống chó này rất phát triể, nhất là cơ vai, hông, và 4 chân. Bàn chân của Lạp Xưởng lớn và có hình mái chèo “bất thường”, giúp chúng đào đất dễ dàng để tiếp cận con mồi. Đuôi của chúng cũng rất chắc khỏe, khi chó lap xưởng bắt được con mồi trong hang, người chủ sẽ cầm đuôi và kéo chúng ra ngoài trong trường hợp bị mắc kẹt.
Đầu chó lạp xưởng nhỏ, có mõm thuôn dài cùng hàm răng sắc, cơ hàm chắc khỏe khiến những vết cắn của chúng cực kỳ uy lực. Tai chó lạp xưởng to, rộng và luôn cụp ở 2 bên má. Lông giống chó này rất ngắn và mượt, đa phần có màu đồng nhất, có thể là màu nâu, đỏ lửa, vàng hoặc mix giữa đen – vàng hoặc đen – nâu đỏ. Ngoài Lạp xưởng lông ngắn truyền thống còn có lạp xưởng lông dài, tuy nhiên giống này không phổ biến ở Việt Nam và cũng không được công nhận rộng rãi là Dachshund thuần chủng bởi các tổ chức quốc tế.
Tính cách chó Lạp Xưởng thuần chủng
Tuy kích thước nhỏ chỉ bằng 1/3 so với tổ tiên, nhưng chó lạp xưởng vẫn giữ được hầu hết phẩm chất của tổ tiên cách đây hơn 5 thế kỷ. Chúng cực kỳ ngoan cường, dũng cảm và hầu như không biết sợ, có bản năng bảo vệ lãnh thổ cao của các giống chó săn, sẵn sàng tấn công quyết liệt các đối thủ lớn hơn mình gấp nhiều lần nếu cảm thấy bị đe dọa. Chúng cũng được biết đến là giống chó ương ngạnh và khá khó huấn luyện. Tuy nhiên nếu được huấn luyện nghiêm túc từ bé, hầu hết chó lạp xưởng sẽ tỏ ra rất thân thiện, tinh nghịch, quấn chủ.
Lạp xưởng cũng nổi tiếng là giống chó ranh mãnh và đặc biệt thích đào bới công việc mà chúng vốn được sinh ra để làm. Nếu bạn nuôi chúng trong sân đất, chúng có thể đào hầm để trốn ra ngoài. Lạp xưởng vốn là giống chó săn nên chúng có thể trở nên nguy hiểm với các giống chó hoặc vật nuôi nhỏ hơn một khi bản năng săn mồi trỗi dậy, đặc biệt nguy hiểm khi nuôi cùng thỏ hay chuột, vốn là con mồi truyền thống của Dachshund.
Giá chó Lạp Xưởng ở Việt Nam
Ở Việt Nam, chó Lạp Xưởng hiện được nuôi khá phổ biến do chúng nhỏ nhắn, ngộ nghĩnh đáng yêu và giá của chúng cũng không quá cao, chỉ từ 2 – 3 triệu / em không giấy tờ, 3 – 6 triệu với lạp xưởng có giấy tờ VKA và trên 7 triệu với lạp xưởng nhập từ Thái, Lạp xưởng nhập từ Âu Mỹ giá sẽ cao hơn nhiều.
Chó lạp xưởng cái thường đắt hơn Đực từ 500k – 1 triệu, lạp xưởng mini thường đắt hơn standard khoảng 500k – 1 triệu. Ngoài ra, giá chó lạp xưởng còn phụ thuộc vào hình dáng, em nào chân càng ngắn, người càng dài thì giá càng cao. Nhiều em Lạp xưởng bình thường, không giấy tờ có thể có giá đến 5 triệu nếu người rất dài, mập mạp, chân siêu ngắn và ngực chạm đất.
Nguồn: PetCanh
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
