Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm cho nhiều loại gia súc và người do một loại vi rút có hướng thần kinh gây ra, gây tác loạn thần kinh trung ương, bắt nguồn từ não và tủy sống, vật bị bệnh thường thể hiện điên cuồng hay bại liệt.
Nguyên nhân:
Trong tự nhiên tất cả các loài động vật máu nóng đều mắc bệnh, mẫn cảm như: Chó, mèo, chó sói, cáo, trâu, bò, ngựa, lợn…….Đặc biệt chó, mèo mắc bệnh nhiều nhất, người rất mẫn cảm với bệnh dại.
Đường xâm nhập:
– Trực tiếp: Qua vết cắn của chó, mèo bị bệnh dại.
– Gián tiếp: Do người hoặc gia súc bị tổn thương cơ giới tiếp xúc với nước bọt của chó, mèo bị dại hoặc vi rút có thể qua niêm mạc mắt nguyên lành. Vi rút không sinh sản ở vết cắn mà theo dây thần kinh về hạch rồi vào thần kinh trung ương.
Thời gian nung bệnh (từ khi bị cắn đến khi phát bệnh) dài hay ngắn phụ thuộc vào vết cắn ở gần hay xa thần kinh trung ương (não bộ – đầu) và loài gia súc; độ nông sâu của vết cắn; số lượng độc lực của virut trong nước bọt. Ở người trung bình là 40 ngày, ở chó khoảng 25 ngày.
Triệu chứng: Chó mắc bệnh dại thường xảy ra ở hai thể
* Thể điên cuồng:
Chó dại lên cơn dữ dội, hàm trễ, mắt đỏ ngầu, mất thần sắc tạo thành bộ mặt đặc biệt, chảy dãi, xùi bọt mép trắng như xà phòng, không còn cảm giác, đi như điên lao vào mọi người kể cả chủ cắn xé. Chó sợ gió, sợ nước, bỏ nhà đi lung tung có khi hàng chục km, bạ gì ăn đấy, có khi nuốt cả vật lạ, những cơn điên như thể nối tiếp; chó gầy rất nhanh rồi chuyển sang bại liệt và chết.
* Thể bại liệt:
Chó thể hiện các trạng thái bất thường: Buồn bã, ngơ ngác, bồn chồn, ăn ít hay bỏ ăn. Sau đó lặng lẽ chui vào xó tối nằm lì – gọi là thể dại “câm” hay thể dại “im lặng”. Vài ngày sau đó chó bị liệt chân, liệt hàm (hàm trễ), lưỡi thè ra, nước dãi chảy tự do và không cắn được, chó gầy sút nhanh, nằm một chỗ rồi chết. Riêng chó con ít khi gặp ở thể dại điên cuồng, phần lớn chó con bị bệnh hay mơn chớn cắn hoặc liếm chân người, buồn bã, rồi chết sau từ 3 – 5 ngày trong trạng thái bại liệt hoàn toàn (Thể dại này rất nguy hiểm do khó nhận biết)
* Phòng bệnh:
– Tăng cường quản lý, giám sát đàn chó, mèo nuôi trên địa bàn quản lý. Tiêu diệt số chó vô chủ, chó lạc.
– Hạn chế nuôi chó thả rông, hoặc cấm hẳn ở thành thị, khu đông dân cư.
– Phòng bệnh dại cho chó, mèo bằng vắc xin là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất. (Định kỳ tiêm phòng vắc xin phòng dại chó, mèo 01 lần/năm).
– Trường hợp nếu chó cắn người cần phải đưa người đến cơ quan y tế dự phòng để kiểm tra và tiêm phòng kịp thời đồng thời nhốt chó lại để theo dõi 15 ngày (chó biết rõ nguồn gốc).
– Trường hợp không biết rõ nguồn gốc của con chó đã cắn người thì phải áp dụng ngay các biện pháp điều trị dự phòng cho người như bị chó dại cắn.
* Chống dịch:
Khi phát hiện chó nghi mắc dại cắn người báo cáo ngay với Trạm thú y và Trung tâm y tế dự phòng đồng cấp. Cấm vận chuyển, giết mổ chó, mèo và các động vật nghi nhiễm dại trong vùng có dịch. Giám sát chặt chẽ bệnh dại trên đàn chó, mèo. Tiêu huỷ xác chó, mèo hoặc súc vật nghi chết vì dại, tiêu độc môi trường chăn nuôi. Triển khai tiêm phòng bao vây bằng vắc xin phòng bệnh dại cho chó ở nơi có chó nghi mắc bệnh dại cắn người.
Nguyên nhân:
Trong tự nhiên tất cả các loài động vật máu nóng đều mắc bệnh, mẫn cảm như: Chó, mèo, chó sói, cáo, trâu, bò, ngựa, lợn…….Đặc biệt chó, mèo mắc bệnh nhiều nhất, người rất mẫn cảm với bệnh dại.
Đường xâm nhập:
– Trực tiếp: Qua vết cắn của chó, mèo bị bệnh dại.
– Gián tiếp: Do người hoặc gia súc bị tổn thương cơ giới tiếp xúc với nước bọt của chó, mèo bị dại hoặc vi rút có thể qua niêm mạc mắt nguyên lành. Vi rút không sinh sản ở vết cắn mà theo dây thần kinh về hạch rồi vào thần kinh trung ương.
Thời gian nung bệnh (từ khi bị cắn đến khi phát bệnh) dài hay ngắn phụ thuộc vào vết cắn ở gần hay xa thần kinh trung ương (não bộ – đầu) và loài gia súc; độ nông sâu của vết cắn; số lượng độc lực của virut trong nước bọt. Ở người trung bình là 40 ngày, ở chó khoảng 25 ngày.
Triệu chứng: Chó mắc bệnh dại thường xảy ra ở hai thể
* Thể điên cuồng:
Chó dại lên cơn dữ dội, hàm trễ, mắt đỏ ngầu, mất thần sắc tạo thành bộ mặt đặc biệt, chảy dãi, xùi bọt mép trắng như xà phòng, không còn cảm giác, đi như điên lao vào mọi người kể cả chủ cắn xé. Chó sợ gió, sợ nước, bỏ nhà đi lung tung có khi hàng chục km, bạ gì ăn đấy, có khi nuốt cả vật lạ, những cơn điên như thể nối tiếp; chó gầy rất nhanh rồi chuyển sang bại liệt và chết.
* Thể bại liệt:
Chó thể hiện các trạng thái bất thường: Buồn bã, ngơ ngác, bồn chồn, ăn ít hay bỏ ăn. Sau đó lặng lẽ chui vào xó tối nằm lì – gọi là thể dại “câm” hay thể dại “im lặng”. Vài ngày sau đó chó bị liệt chân, liệt hàm (hàm trễ), lưỡi thè ra, nước dãi chảy tự do và không cắn được, chó gầy sút nhanh, nằm một chỗ rồi chết. Riêng chó con ít khi gặp ở thể dại điên cuồng, phần lớn chó con bị bệnh hay mơn chớn cắn hoặc liếm chân người, buồn bã, rồi chết sau từ 3 – 5 ngày trong trạng thái bại liệt hoàn toàn (Thể dại này rất nguy hiểm do khó nhận biết)
* Phòng bệnh:
– Tăng cường quản lý, giám sát đàn chó, mèo nuôi trên địa bàn quản lý. Tiêu diệt số chó vô chủ, chó lạc.
– Hạn chế nuôi chó thả rông, hoặc cấm hẳn ở thành thị, khu đông dân cư.
– Phòng bệnh dại cho chó, mèo bằng vắc xin là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất. (Định kỳ tiêm phòng vắc xin phòng dại chó, mèo 01 lần/năm).
– Trường hợp nếu chó cắn người cần phải đưa người đến cơ quan y tế dự phòng để kiểm tra và tiêm phòng kịp thời đồng thời nhốt chó lại để theo dõi 15 ngày (chó biết rõ nguồn gốc).
– Trường hợp không biết rõ nguồn gốc của con chó đã cắn người thì phải áp dụng ngay các biện pháp điều trị dự phòng cho người như bị chó dại cắn.
* Chống dịch:
Khi phát hiện chó nghi mắc dại cắn người báo cáo ngay với Trạm thú y và Trung tâm y tế dự phòng đồng cấp. Cấm vận chuyển, giết mổ chó, mèo và các động vật nghi nhiễm dại trong vùng có dịch. Giám sát chặt chẽ bệnh dại trên đàn chó, mèo. Tiêu huỷ xác chó, mèo hoặc súc vật nghi chết vì dại, tiêu độc môi trường chăn nuôi. Triển khai tiêm phòng bao vây bằng vắc xin phòng bệnh dại cho chó ở nơi có chó nghi mắc bệnh dại cắn người.
